14 Kasım Günü Tarihte Neler Oldu?
14 Kasım, tarihi olaylarla dolu bir gün olarak dikkat çekmektedir. Hem dünya genelinde hem de Türkiye’de önemli gelişmelerin yaşandığı bu günde, tarihi savaşlar, doğumlar ve ölümlerle dolu bir geçmiş bulunmaktadır. İşte 14 Kasım’ın tarihi ve kültürel önemine dair detaylar:
14 Kasım Dünya Günü
Bu özel gün, Dünya Diyabet Günü olarak anılmaktadır. Diyabet hastalığına dikkat çekmek amacıyla kutlanan bu gün, sağlık bilincinin artırılması için önemli bir fırsat sunmaktadır.
14 Kasım Tarihte Yaşanan Olaylar
- 1889 – New York World çalışanı Nellie Bly, 40.071 kilometre sürecek olan Dünya seyahatine başladı. Bu yolculuğa ilham veren, Jules Verne’in “Seksen Günde Devr-i Âlem” adlı eseridir.
- 1914 – Fuat Uzkınay, Türkiye’nin ilk filmi olarak kabul edilen “Ayastefanos’taki Rus Abidesinin Yıkılışı”nı çekti.
- 1918 – Çekoslovakya, bağımsızlığını ilan etti.
- 1922 – BBC, Birleşik Krallık’ta radyo yayınlarına başladı.
- 1922 – Tekirdağ’ın Malkara ilçesi kurtarıldı.
- 1925 – Sivas’ta, şapka inkılabına karşı çıkan bazı kişiler duvarlara yazılar astı; bu nedenle İmamzade Mehmet Necati idama mahkûm oldu.
- 1940 – Birleşik Krallık’ın Coventry şehri hava saldırısına uğradı; bu saldırıda 100 sivil hayatını kaybetti.
- 1941 – Türkçe Terimler Cep Kılavuzu, yüksek okul öğretmenlerine dağıtıldı.
- 1944 – Ahıska Türkleri, Ahıska’dan sürüldü.
- 1958 – Hukuk Profesörü Ragıp Sarıca, “Gazetecilerin tevkif edildiği yerde demokrasi yoktur” açıklamasında bulundu.
- 1960 – Yassıada duruşmalarında, eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’yla ilgili döviz yolsuzluğu davası başladı. Aynı gün, eski Başbakan Adnan Menderes’in yargılandığı “Bebek Davası”nda delil olarak bebeğin kemikleri Ankara’dan getirildi.
- 1964 – Amerikalı aktör Kirk Douglas, “iyi niyet elçisi” olarak Türkiye’ye geldi ve Başbakan İsmet İnönü tarafından kabul edildi.
- 1969 – Muammer Kaddafi, Libya’daki tüm yabancı bankaları kamulaştırdı.
- 1969 – NASA, Ay yüzeyindeki ikinci insanlı görev için Apollo 12 uzay aracını fırlattı.
- 1971 – Mariner 9, Mars gezegenine ulaştı ve başka bir gezegenin yörüngesinde dönen ilk uzay aracı oldu.
- 1972 – İsmet İnönü, 5 Kasım’da CHP’den, bugün de milletvekilliğinden istifa etti.
- 1975 – İspanya, Batı Sahra’daki egemenlik hakkından vazgeçti.
- 1976 – Çayırhan Termik Santrali ve Kömür Üretim Tesislerinin temeli atıldı.
- 1983 – Barış Derneği davası sonuçlandı. 18 kişi 8 yıl, 5 kişi de 5 yıl hapis cezasına mahkûm oldu.
- 1984 – Türkiye millî futbol takımı, kendi sahasında İngiltere’ye 8-0 yenildi.
- 1985 – Demokratik Sol Parti (DSP), Bülent Ecevit önderliğinde kuruldu.
- 1991 – Anadoluhisarı açıklarında koyun yüklü bir yabancı gemi, başka bir yabancı bandıralı gemiyle çarpıştı; 2 gemici kayboldu, 22 bin koyun boğuldu.
- 1993 – Naim Süleymanoğlu, Dünya Halter Şampiyonası’nda üç altın madalya kazandı.
- 2002 – 1993’te 2 CIA mensubunu öldürmekten mahkûm olan Pakistanlı Aimal Han Kasi, Virginia’da zehirli iğneyle idam edildi.
- 2016 – Yeni Zelanda’nın Christchurch şehrinde 7,8 şiddetinde bir deprem meydana geldi; bu depremde 2 kişi hayatını kaybetti.
14 Kasım’da Doğan Ünlüler
- 1663 – Friedrich Wilhelm Zachau, Alman müzisyen ve besteci (ö. 1712)
- 1719 – Leopold Mozart, Alman besteci ve müzisyen (Wolfgang Amadeus Mozart’ın babası) (ö. 1787)
- 1765 – Robert Fulton, Amerikalı mucit (ö. 1815)
- 1771 – Xavier Bichat, Fransız anatomi bilgini ve fizyolog (ö. 1802)
- 1774 – Gaspare Spontini, İtalyan besteci (ö. 1851)
- 1797 – Charles Lyell, İskoç jeolog (ö. 1875)
- 1803 – Jacob Abbott, Amerikalı çocuk kitapları yazarı (ö. 1879)
- 1812 – Aleardo Aleardi, İtalyan şair (ö. 1878)
- 1838 – August Šenoa, Hırvat romancı ve şair (ö. 1881)
- 1840 – Claude Monet, Fransız empresyonist ressam (ö. 1926)
- 1861 – Frederick Jackson Turner, Amerikalı tarihçi (ö. 1932)
- 1863 – Leo Hendrik Baekeland, Belçika asıllı Amerikalı kimyacı (ö. 1944)
- 1875 – Jakob Schaffner, İsviçreli romancı (ö. 1944)
- 1877 – Norman Brookes, Avustralyalı tenisçi (ö. 1968)
- 1878 – Julie Manet, Fransız ressam (ö. 1966)
- 1889 – Jawaharlal Nehru, Hindistan’ın ilk Başbakanı (ö. 1964)
- 1891 – Frederick Banting, Kanadalı tıp doktoru ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1941)
- 1900 – Aaron Copland, Amerikalı besteci (ö. 1990)
- 1906 – Louise Brooks, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1985)
- 1907 – Astrid Lindgren, İsveçli çocuk kitapları yazarı (ö. 2002)
- 1907 – Howard W. Hunter, Amerikalı dini lider (ö. 1995)
- 1908 – Joseph Raymond McCarthy, Amerikalı senatör (ö. 1957)
- 1910 – Eric Malpass, İngiliz romancı (ö. 1996)
- 1917 – Park Chung-hee, Güney Koreli asker ve siyasetçi (ö. 1979)
- 1919 – Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı (ö. 1999)
- 1922 – Butros Butros-Gali, Mısırlı diplomat ve Birleşmiş Milletler’in 6. Genel Sekreteri (ö. 2016)
- 1922 – Veronica Lake, Amerikalı aktris (ö. 1973)
- 1924 – Leonid Kogan, Sovyet kemancı (ö. 1982)
- 1926 – Marc Aryan, Ermeni asıllı Belçikalı şarkıcı (ö. 1985)
- 1927 – Narciso Yepes, İspanyol klasik gitar sanatçısı (ö. 1997)
- 1930 – Monique Mercure, Kanadalı oyuncu (ö. 2020)
- 1930 – Edward Higgins White, test pilotu ve NASA astronotu (ö. 1967)
- 1932 – Gunter Sachs, Alman fotoğrafçı (ö. 2011)
- 1934 – Dave Mackay, İskoç eski millî futbolcu (ö. 2015)
- 1934 – Ellis Marsalis Jr., Amerikalı caz piyanisti (ö. 2020)
- 1935 – Hüseyin, Ürdün Kralı (ö. 1999)
- 1935 – Lefteris Papadopulos, Yunan şarkı sözü yazarı (ö. 2020)
- 1937 – Önder Sav, Türk siyasetçi
- 1941 – Güler Ökten, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
- 1942 – Natalia Gutman, Rus çellist
- 1943 – Valeri Hlevinski, Sovyet-Rus tiyatro oyuncusu (ö. 2021)
- 1944 – Karen Armstrong, İngiliz yazar ve tarihçi
- 1944 – Nazlı Ilıcak, Türk gazeteci
- 1948 – III. Charles, Birleşik Krallık ve Commonwealth bölgesi üyesi 14 ülkenin kralı
- 1951 – Zhang Yimou, Çinli film yönetmeni
- 1952 – Maggie Roswell, Amerikalı seslendirme sanatçısı
- 1953 – Dominique de Villepin, Fransız siyasetçi
- 1954 – Bernard Hinault, eski Fransız yol bisikleti yarışçısı
- 1955 – Jack Sikma, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
- 1956 – Peter R. de Vries, Hollandalı araştırmacı gazeteci (ö. 2021)
- 1959 – Paul McGann, İngiliz oyuncu
- 1962 – Laura San Giacomo, Amerikalı oyuncu
- 1964 – Patrick Warburton, Amerikalı komedyen ve aktör
- 1969 – Butch Walker, Amerikalı şarkıcı ve yapımcı
- 1970 – Brendan Benson, Amerikalı şarkı sözü yazarı
- 1972 – Matt Bloom, Amerikalı profesyonel güreşçi
- 1972 – Josh Duhamel, Amerikalı sinema oyuncusu
- 1972 – Edyta Górniak, Polonyalı şarkıcı
- 1973 – Adina Howard, Amerikalı R&B şarkıcısı
- 1975 – Travis Barker, Amerikalı müzisyen
- 1975 – Gary Vaynerchuk, Belaruslu-Amerikalı girişimci
- 1977 – Obie Trice, Amerikalı rapçi
- 1978 – Michala Banas, Yeni Zelandalı televizyon oyuncusu
- 1979 – Olga Kurylenko, Ukraynalı-Fransız oyuncu
- 1979 – Miguel Sabah, Meksikalı futbolcu
- 1981 – Vanessa Bayer, Amerikalı oyuncu ve komedyen
- 1981 – Russell Tovey, İngiliz oyuncu
- 1982 – Marija Şerifović, Sırp şarkıcı
- 1982 – Joy Williams, Amerikalı şarkıcı
- 1983 – Chelsea Wolfe, Amerikalı şarkıcı-şarkı yazarı
- 1984 – Marija Šerifović, Sırp şarkıcı
- 1985 – Thomas Vermaelen, Belçikalı futbolcu
- 1987 – Yorgos Yeoryiadis, Yunan millî futbolcu
- 1989 – Vlad Chiricheș, Rumen millî futbolcu
- 1989 – Jake Livermore, İngiliz millî futbolcu
- 1990 – Roman Bürki, İsviçreli millî futbolcu
- 1991 – Graham Patrick Martin, Amerikalı oyuncu
- 1992 – Burak Tozkoparan, Türk oyuncu ve müzisyen
- 1993 – Samuel Umtiti, Kamerun asıllı Fransız millî futbolcu
- 1994 – Bubacarr Sanneh, Gambiyalı millî futbolcu
- 1997 – Axel Tuanzebe, Demokratik Kongo asıllı İngiliz futbolcu
14 Kasım’da Ölen Ünlüler
- 565 – I. Justinianus, Bizans İmparatoru (d. 482-483)
- 976 – Taizu, Çin’in Song Hanedanı’nın kurucusu ve ilk imparatoru (d. 927)
- 1263 – Aleksandr Nevski, Novgorod’un Büyük Prensi (d. 1220)
- 1359 – Gregori Palamas, Selanik Başpiskoposu (d. 1296)
- 1533 – Piri Mehmet Paşa, Osmanlı sadrazamı (d. 1458)
- 1716 – Gottfried Wilhelm Leibniz, Alman filozof (d. 1646)
- 1831 – Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Alman filozof (d. 1770)
- 1844 – Flora Tristan, Fransız yazar ve sosyalist (d. 1803)
- 1908 – Guangxu, Qing hanedanının dokuzuncu imparatoru (d. 1875)
- 1909 – Joshua Slocum, Amerikalı denizci ve gezgin (d. 1844)
- 1928 – Şekerci Cemil Bey, klasik Türk müziği bestecisi (d. 1867)
- 1946 – Manuel de Falla, İspanyol besteci (d. 1876)
- 1950 – Orhan Veli Kanık, Türk şair (d. 1914)
- 1962 – Manuel Gálvez, Arjantinli yazar (d. 1882)
- 1966 – Steingrímur Steinþórsson, İzlanda Başbakanı (d. 1893)
- 1985 – Wellington Koo, Çin Cumhurbaşkanı (d. 1888)
- 1991 – Tony Richardson, İngiliz sinema yönetmeni (d. 1928)
- 1992 – Ernst Happel, Avusturyalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1925)
- 1997 – Eddie Arcaro, Amerikalı jokey (d. 1916)
- 2001 – Juan Carlos Lorenzo, Arjantinli futbolcu ve teknik direktör (d. 1922)
- 2011 – Esin Afşar, Türk sanatçı (d. 1936)
- 2014 – Diem Brown, Amerikalı sunucu (d. 1982)
- 2014 – Murteza Paşayi, İranlı müzisyen (d. 1984)
- 2015 – Nick Bockwinkel, Amerikalı güreşçi (d. 1934)
- 2016 – Vladimir Belov, Sovyet-Rus hentbolcu (d. 1958)
- 2016 – Gwen Ifill, Amerikalı gazeteci (d. 1955)
- 2016 – Janet Wright, İngiliz-Kanadalı oyuncu (d. 1945)
- 2017 – İsmet Iraz, Türk taekwondocu (d. 1936)
- 2017 – Shyama, Hint oyuncu (d. 1935)
- 2018 – Rolf Hoppe, Alman oyuncu (d. 1930)
- 2018 – Mario Suárez, Venezuelalı şarkıcı (d. 1926)
- 2019 – María Baxa, İtalyan-Sırp sinema oyuncusu (d. 1943)
- 2019 – Branko Lustig, Hırvat yapımcı (d. 1932)
- 2020 – Armen Cigarhanyan, Ermeni aktör (d. 1935)
- 2020 – Lindy McDaniel, Amerikalı beyzbol oyuncusu (d. 1935)
- 2020 – Hasan Muratović, Boşnak akademisyen (d. 1940)
- 2020 – Kay Wiestål, İsveçli futbolcu (d. 1940)
- 2021 – Etel Adnan, Lübnan asıllı Amerikalı yazar (d. 1925)
- 2021 – Heath Freeman, Amerikalı aktör (d. 1980)
- 2022 – Pappu, Hintli görüntü yönetmeni (d. 1978)
- 2022 – Aleksandr Sloboda, Belaruslu siyasetçi (d. 1920)
