TÜİK 2023 Gelir Dağılımı İstatistiklerini Açıkladı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına dair Gelir Dağılımı İstatistiklerini yayınladı. Son araştırma sonuçlarına göre, en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip olan yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre 0,7 puan artarak yüzde 48,7 seviyesine ulaştı. Öte yandan, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı pay ise 0,1 puan artış göstererek yüzde 6,1’e yükseldi.
Gelir Dağılımındaki Bozulma Artış Gösterdi
Gelir dağılımı eşitsizliğini ölçen Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça ise gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. Son yapılan araştırmaya göre Gini katsayısı, bir önceki yıla göre 0,005 puan artışla 0,420 olarak tahmin edildi. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,488, emekli ve dul yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,431 olarak hesaplandı.
Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği payın, en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği paya oranı (P80/P20) 7,9 ile aynı düzeyde kalırken, gelirden en fazla pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı (P90/P10) ise 14,2’den 13,8’e düştü.
Yıllık Ortalama Gelirde Son Durum
Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, 2023 yılı anket sonuçlarına göre yüzde 84,1 artarak 181 bin 200 TL oldu. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri, bir önceki yıla göre yüzde 85,3 artışla 48 bin 642 TL’den 90 bin 116 TL’ye yükseldi.
En Yüksek Gelir Tek Kişilik Hanelerde
Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla göre 49 bin 415 TL artarak 111 bin 969 TL ile tek kişilik hanehalkları tarafından elde edildi. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 106 bin 700 TL iken, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu değer 92 bin 043 TL olarak belirlendi. En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hanehalkı fert geliri ise 70 bin 115 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarında görüldü.
En Yüksek Payı Maaş ve Ücret Geliri Aldı
Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 48,5 ile bir önceki yıla göre 2,3 puan artan maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 22,1 ile önceki yıla göre 1,1 puan artan müteşebbis geliri alırken, üçüncü sırayı yüzde 17,6 ile önceki yıla göre 2,6 puanlık azalış gösteren sosyal transfer geliri oluşturdu. Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı yüzde 20,5, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise yüzde 88,4 olarak gerçekleşti.
Eğitim Düzeyine Göre Gelirde Son Durum
Yıllık ortalama esas iş gelirleri, eğitim düzeyine göre sıralandığında; yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 114 bin 374 TL, lise altı eğitimlilerde 89 bin 012 TL, bir okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 45 bin 637 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 89,7 ile lise altı eğitimli bireylerde, en düşük artış ise yüzde 79,6 ile okur-yazar olmayan fertlerde gözlemlendi.
En Yüksek Gelir Hizmette, En Düşüğü Tarımda
Esas iş gelirleri sektörel olarak incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelir 121 bin 013 TL ile hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelir ise 92 bin 632 TL ile tarım sektöründe belirlendi. Bir önceki yıla göre; yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 100,9 ile tarım sektöründe gözlemlenirken, bunu yüzde 86,7 ile sanayi sektörü takip etti. Hizmet sektöründe ise yüzde 83,2, inşaat sektöründe ise yüzde 74,3’lük bir artış kaydedildi.
En Yüksek Artış İşverenlerde, En Düşüğü Yevmiyelilerde
Yıllık ortalama esas iş gelirleri; işverenlerde 408 bin 174 TL, kendi hesabına çalışanlarda 115 bin 622 TL, ücretli maaşlılarda 102 bin 821 TL ve yevmiyelilerde 53 bin 334 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 108,1 ile yevmiyelilerde, en düşük artış ise yüzde 80,7 ile ücretli maaşlılarda oldu.
Gelir Eşitsizliğinin En Çok Olduğu İller
Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2023 yılında 90 bin 116 TL iken, İBBS 2. Düzey bölgeleri itibarıyla en yüksek gelirin 124 bin 723 TL ile TR10 (İstanbul) bölgesinde olduğu belirlendi. Bu bölgeyi, 115 bin 758 TL ile TR51 (Ankara) bölgesi ve 107 bin 583 TL ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesi takip etti. En düşük yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 41 bin 385 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti. Gelir eşitsizliği en az TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde gözlemlendi. Ayrıca, ülkemizde yaşanan deprem nedeniyle 2023 yılında TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadığından, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) kapsamında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsamaktadır.
