29 Ekim Günü Tarihte Neler Oldu?
29 Ekim, hem Türkiye’nin hem de dünyanın tarihindeki önemli olaylarla dolu bir gündür. Bu gün, Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanmakta ve geçmişte yaşanan önemli olaylar, doğumlar ve ölümlerle anılmaktadır. Tarih meraklıları için bu gün, geçmişin izlerini keşfetmek adına bir fırsat sunuyor. İşte 29 Ekim günü tarihte yaşanan önemli olaylar, doğan ve ölen ünlü kişiler:
29 Ekim Dünyada Ne Günü?
Cumhuriyet Bayramı
Kızılay Haftası (29 Ekim – 4 Kasım)
29 Ekim Tarihte Yaşanan Olaylar
- 1787 – Mozart’ın ünlü operası Don Giovanni ilk kez Prag Ulusal Tiyatro’sunda sahnelendi.
- 1859 – İspanya, Fas’a savaş ilan etti.
- 1863 – Cenevre’de toplanan 16 ülke, Uluslararası Kızılhaç’ın kurulmasına karar verdi.
- 1888 – İstanbul Antlaşması’nın nihai metni, Britanya İmparatorluğu, Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İspanyol İmparatorluğu, Fransa, İtalya, Hollanda, Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu arasında imzalandı. Bu antlaşma ile ilgili devletlerin gemileri, Süveyş Kanalı’ndan savaş ve barış zamanlarında geçebilecekti.
- 1901 – Amerika Birleşik Devletleri Başkanı William McKinley’in suikastçısı Leon Czolgosz, elektrikli sandalyede idam edildi.
- 1913 – Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti yıkıldı.
- 1914 – Amiral Souchon liderliğindeki Osmanlı donanması, Rus liman ve gemilerini bombalayarak Osmanlı’nın I. Dünya Savaşı’na girmesine neden oldu.
- 1919 – Britanya birlikleri, Antep’i Fransızlara teslim ederek geri çekildi.
- 1923 – Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi ve Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye’nin ilk cumhurbaşkanı seçildi.
- 1924 – Milletler Cemiyeti Konseyinde, Türkiye-Irak sınırı belirlenerek Musul Irak’ta bırakıldı.
- 1927 – Irak’taki kazılarda 5 bin yıl öncesine ait bir molekül takımı bulundu.
- 1929 – New York Menkul Kıymetler Borsası çöktü; bu durum Amerika Birleşik Devletleri’nde ekonomik depresyonun başlangıcını simgeliyor.
- 1930 – Yunanistan Başbakanı Venizelos, Ankara’daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine katıldı.
- 1933 – Mustafa Kemal, Cumhuriyet’in ilanının 10. yılı münasebetiyle bir nutuk okudu.
- 1954 – Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Vatan Partisi’ni kurdu.
- 1956 – İsrail Ordusu, Mısır sınırını geçerek Sina Yarımadası’nı işgal etti.
- 1960 – Cassius Clay (sonradan Muhammed Ali), Louisville, Kentucky’de ilk profesyonel maçını kazandı.
- 1961 – Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti’nden ayrıldı.
- 1961 – İlk Türk yapımı otomobil Devrim, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e armağan edildi.
- 1967 – Montreal’deki Expo 67 Dünya Fuarı kapandı; fuarı 50 milyondan fazla insan ziyaret etti.
- 1969 – İki bilgisayar arasındaki ilk bağlantı, ARPANET üzerinden gerçekleştirildi.
- 1992 – Türkiye ile Irak’ın kuzeyi arasında stratejik öneme sahip Sinhat Boğazı, TSK’nın eline geçti; çatışmalarda 90 silahlı militan öldürüldü.
- 1998 – THY’nin Adana-Ankara seferini yapan Boeing 737 tipi uçağı, 33 yolcu ve 6 kişilik mürettebatıyla kaçırıldı; kaçıran Erdal Aksu öldürüldü.
- 1998 – Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan ve Türkmenistan, Hazar ve Orta Asya petrollerinin Batı pazarlarına ulaşması için Ankara Deklarasyonu’nu imzaladı.
- 1998 – Amerikalı astronot John Glenn, 36 yıl aradan sonra 77 yaşında Discovery mekikleriyle yeniden uzaya gitti.
- 2006 – Nijerya’nın başkenti Abuja’da Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı, kalkıştan hemen sonra 104 yolcusuyla düştü; 6 kişi kurtuldu.
- 2013 – Marmaray açıldı ve ilk sefer Üsküdar’dan Yenikapı’ya düzenlendi.
- 2016 – Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı hizmete açıldı.
- 2018 – İstanbul Havalimanı açıldı.
- 2018 – Endonezya’da, Cakarta’dan Sumatra Adası’ndaki Pangkal Pinang şehrine gitmek üzere olan Boeing 737 tipi yolcu uçağı havalandıktan kısa bir süre sonra denize düştü; 189 kişi hayatını kaybetti.
29 Ekim’de Doğanlar
- 1017 – III. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1056)
- 1504 – Shin Saimdang, Koreli filozof, sanatçı, ressam, yazar ve şair (ö. 1551)
- 1562 – George Abbot, Canterbury başpiskoposu (ö. 1633)
- 1875 – Rebeca Matte Bello, Şilili heykeltıraş (ö. 1929)
- 1875 – Marie, Kral I. Ferdinand’ın eşi, Romanya’nın son konsort kraliçesi (ö. 1938)
- 1879 – Franz von Papen, Alman siyasetçi ve diplomat (ö. 1969)
- 1880 – Abram İoffe, Sovyet Rus fizikçi (ö. 1960)
- 1891 – Fanny Brice, Amerikalı oyuncu ve model (ö. 1951)
- 1897 – Joseph Goebbels, Alman siyasetçi (ö. 1945)
- 1897 – Billy Walker, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (ö. 1964)
- 1899 – Akim Tamiroff, Rus asıllı sinema oyuncusu (ö. 1972)
- 1900 – Andrej Bagar, Slovak sinema oyuncusu (ö. 1966)
- 1910 – Alfred Jules Ayer, İngiliz filozof (ö. 1989)
- 1918 – Diana Serra Cary, Amerikalı sessiz film oyuncusu, yazar ve tarihçi (ö. 2020)
- 1920 – Baruj Benacerraf, Venezuela doğumlu Amerikalı immünolog (ö. 2011)
- 1922 – Neal Hefti, Amerikalı caz trompetçisi, besteci ve aranjör (ö. 2008)
- 1923 – Nazan İpşiroğlu, Türkiye’nin ilk sanat tarihi ve felsefe öğretmenlerinden biri (ö. 2015)
- 1923 – Carl Djerassi, Avusturya doğumlu Bulgar-Amerikalı kimyager (ö. 2015)
- 1925 – Robert Hardy, İngiliz oyuncu (ö. 2017)
- 1926 – Necmettin Erbakan, Türk siyasetçi, mühendis, akademisyen ve Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (ö. 2011)
- 1929 – Yevgeni Primakov, Rus politikacı ve diplomat (ö. 2015)
- 1930 – Niki de Saint Phalle, Fransız ressam, görsel sanatçı ve heykeltıraş (ö. 2002)
- 1932 – Füruzan, Türk yazar
- 1933 – Muzaffer İzgü, Türk yazar ve öğretmen (ö. 2017)
- 1937 – Ayla Algan, Türk tiyatro sanatçısı, sinema oyuncusu ve şarkıcı
- 1938 – Ralph Bakshi, Amerikalı film yönetmeni
- 1938 – Ellen Johnson-Sirleaf, Liberya Cumhurbaşkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi
- 1938 – Sezen Cumhur Önal, Türk şarkı sözü yazarı, radyo-TV programcısı ve sunucusu
- 1942 – Bob Ross, Amerikalı ressam ve televizyoncu
- 1943 – Müjdat Gezen, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve eğitmen
- 1944 – Mehmet Haberal, Türk tıp profesörü ve Başkent Üniversitesi Rektörü
- 1947 – Richard Dreyfuss, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
- 1948 – Kate Jackson, Amerikalı oyuncu
- 1948 – Frans de Waal, Hollandalı-Amerikalı etolog ve primatolog
- 1950 – Abdullah Gül, Türk siyasetçi ve Türkiye’nin 11. Cumhurbaşkanı
- 1955 – Kevin DuBrow, Amerikalı müzisyen (ö. 2007)
- 1955 – Etsuko Shihomi, Japon oyuncu
- 1957 – Dan Castellaneta, Amerikalı seslendirmeci, oyuncu ve komedyen
- 1959 – John Magufuli, Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi (ö. 2021)
- 1960 – Mustafa Koç, Türk iş insanı (ö. 2016)
- 1961 – Randy Jackson, Michael Jackson’ın kardeşi, şarkıcı ve müzisyen
- 1967 – Joely Fisher, Amerikalı oyuncu
- 1967 – Rufus Sewell, İngiliz oyuncu
- 1968 – Johann Olav Koss, Norveçli eski sürat patencisi
- 1970 – Phillip Cocu, Hollandalı eski millî futbolcu ve teknik direktör
- 1970 – Edwin van der Sar, Hollandalı futbolcu
- 1970 – Toby Smith, İngiliz müzisyen ve söz yazarı (ö. 2017)
- 1971 – Aistė Smilgevičiūtė, Litvan şarkıcı
- 1971 – Winona Ryder, Amerikalı oyuncu
- 1972 – Tracee Ellis Ross, Amerikalı aktris, şarkıcı, televizyon sunucusu, yapımcı ve yönetmen
- 1972 – Gabrielle Union, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, aktivist ve yazar
- 1973 – Robert Pirès, Portekiz ve İspanya kökenli eski Fransız futbolcu
- 1973 – Mahsa Vahdet, İranlı sanatçı
- 1980 – Ben Foster, Amerikalı oyuncu
- 1981 – Yorgo Fotakis, Yunan eski millî futbolcu
- 1982 – Nicolas Gob, Belçikalı oyuncu
- 1983 – Malik Fathi, Alman futbolcu
- 1983 – Jérémy Mathieu, Fransız eski futbolcu
- 1983 – Nurcan Taylan, Türk kadın halterci (Avrupa, Dünya ve Olimpiyat Şampiyonu)
- 1985 – Janet Montgomery, İngiliz televizyon ve film oyuncusu
- 1986 – Italia Ricci, Kanadalı oyuncu
- 1987 – Jessica Dubé, Kanadalı buz patenci
- 1987 – Tove Lo, İsveçli şarkıcı ve söz yazarı
- 1988 – Florin Gardoș, Romanya vatandaşı futbolcu
- 1989 – Primož Roglič, Sloven yol bisikleti yarışçısı
- 1989 – Leyla Lydia Tuğutlu, Türk oyuncu ve model
- 1990 – Vanessa Crone, Kanadalı buz patenci
- 1990 – Eric Saade, İsveçli pop şarkıcısı
- 1991 – Hüseyin Atalay, Türk futbolcu
- 1991 – Simon Deli, Fildişi Sahilli millî futbolcu
- 1993 – India Eisley, Amerikalı oyuncu
- 1994 – Åke Ödmark, İsveçli yüksek atlayıcı
29 Ekim Ölen Ünlüler
- 1321 – II. Stefan Uroš Milutin, Sırbistan Kralı (d. 1253)
- 1618 – Sir Walter Raleigh, İngiliz kâşif (idam edildi) (d. 1554)
- 1783 – Jean le Rond d’Alembert, Fransız matematikçi (d. 1717)
- 1784 – Giuseppe Zais, İtalyan peyzaj ressamı (d. 1709)
- 1799 – Domenico Cirillo, İtalyan doktor, böcek bilimci, botanikçi (d. 1739)
- 1829 – Maria Anna Mozart, Avusturyalı piyanist (Wolfgang Amadeus Mozart’ın ablası) (d. 1751)
- 1877 – Nathan Bedford Forrest, Amerikan İç Savaşı’nda Konfederasyon Ordusu generali (d. 1821)
- 1880 – Peter Johann Nepomuk Geiger, Avusturyalı ressam (d. 1805)
- 1884 – Ohannes Çamiç Efendi, Ermeni asıllı Osmanlı Ticaret ve Ziraat nâzırı (d. bilinmiyor)
- 1901 – Leon Czolgosz, Amerikalı çelik işçisi ve anarşist (William McKinley’e suikast düzenleyen) (d. 1873)
- 1911 – Joseph Pulitzer, Macaristan doğumlu Amerikalı gazeteci (d. 1847)
- 1924 – Frances Hodgson Burnett, İngiliz yazar (d. 1849)
- 1932 – Joseph Babinski, Polonyalı nörolog (d. 1857)
- 1933 – Albert Calmette, Fransız bakteriyolog (d. 1863)
- 1933 – Paul Painlevé, Fransız siyasetçi ve matematikçi (d. 1863)
- 1934 – Lou Tellegen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1883)
- 1935 – Thomas McIntosh, İngiliz futbolcu (d. 1879)
- 1949 – İbrahim Alaettin Gövsa, Türk siyasetçi (d. 1889)
- 1949 – Georgi Gürciyev, Rus öğretmen, guru ve yazar (d. 1866)
- 1950 – V. Gustav, İsveç Kralı (d. 1858)
- 1951 – Robert Grant Aitken, Amerikalı gök bilimci (d. 1864)
- 1957 – Louis B. Mayer, Amerikalı film yapımcısı (d. 1884)
- 1971 – Arne Tiselius, İsveçli kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1902)
- 1981 – Georges Brassens, Fransız şarkıcı (d. 1921)
- 1981 – Rıza Kuas, Türk sendikacı, siyasetçi ve DİSK’in kurucusu (d. 1926)
- 1986 – Abel Meeropol, Amerikalı öğretmen (d. 1903)
- 1997 – Anton Szandor LaVey, Amerikan okültist yazar (günümüz Satanizm’inin kurucusu) (d. 1930)
- 1998 – Paul Misraki, İstanbul doğumlu Fransız film müzikleri bestecisi (d. 1908)
- 2004 – Alice, Kral V. George ve Kraliçe Mary’nin üçüncü oğlu Gloucester Dükü Prens Henry’nin karısı (d. 1901)
- 2004 – Ordal Demokan, Türk bilim insanı (d. 1946)
- 2004 – Edward Oliver LeBlanc, Dominikalı siyasetçi (d. 1923)
- 2009 – Jürgen Rieger, Alman avukat ve neo-Nazi siyasetçi (d. 1946)
- 2013 – Graham Stark, İngiliz komedyen, oyuncu, yazar ve yönetmen (d. 1922)
- 2014 – Klas Ingesson, İsveçli eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1968)
- 2016 – Pen Sovan, Kamboçyalı siyaset adamı (d. 1936)
- 2017 – Muhal Richard Abrams, Amerikalı klarnetçi, grup lideri, besteci ve caz piyanisti (d. 1930)
- 2017 – Dennis J. Banks, Kızılderili lider, öğretmen, konuşmacı, aktivist ve yazar (d. 1937)
- 2017 – Metin Ersoy, Türk müzisyen ve şarkıcı (d. 1934)
- 2017 – Władysław Kowalski, Polonyalı oyuncu (d. 1936)
- 2017 – Tony Madigan, Eski Avustralyalı ragbi oyuncusu ve boksör (d. 1930)
- 2017 – Manfredi Nicoletti, İtalyan mimar (d. 1930)
- 2017 – Linda Nochlin, Amerikalı sanat tarihçisi, küratör, yazar ve kadın hakları savunucusu (d. 1931)
- 2017 – Ninian Stephen, Avustralyalı hukukçu, devlet memuru ve siyasetçi (d. 1923)
- 2018 – Gérald Bloncourt, Haitili ressam ve fotoğrafçısı (d. 1926)
- 2019 – John Witherspoon, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1942)
- 2020 – Karim Akbari Mobarakeh, İranlı film yönetmeni ve aktör (d. 1953)
- 2020 – Angelika Amon, Avusturyalı-Amerikalı moleküler hücre biyoloğu (d. 1967)
- 2020 – Amir Ishemgulov, Rus biyolog ve siyasetçi (d. 1960)
- 2020 – Yuri Ponomaryov, Rus siyasetçi ve ekonomist (d. 1946)
- 2020 – Arturo Rivera, Meksikalı ressam (d. 1945)
- 2023 – Jeyan Mahfi Tözüm, Türk seslendirme sanatçısı ve oyuncu (d. 1928)
