99 Milyon Yıl Önceye Ait Ateşböceği Fosili Keşfi
Çin Bilimler Akademisi’nden paleontolog Chenyang Cai liderliğindeki bir araştırma ekibi, altın rengi amber içerisinde milyonlarca yıl boyunca mükemmel bir şekilde korunmuş bir ateşböceği fosili buldu. Bu eşsiz fosil, ateşböceklerinin parıltılı evrim sürecine dair önemli ipuçları sunuyor. Yaklaşık 99 milyon yıl önce, Flammarionella hehaikuni adı verilen bu ateşböceği, akşam saatlerinde ışıldayarak çevresindekilerin dikkatini çekiyordu. Bu keşif, ateşböceklerinin karakteristik parıltılarının Mezozoik dönemde, yani dinozorların hüküm sürdüğü bir çağda çoktan evrimleşmiş olduğunu gösteriyor.
BULUNAN İKİNCİ FOSİL
Bu fosil, Myanmar’ın Kachin Eyaleti’ndeki amber yataklarında keşfedilen ikinci Mezozoik döneme ait ateşböceği fosili olarak kaydedildi. Daha önce bulunan Protoluciola albertalleni de benzer şekilde mükemmel korunmuş bir biyolüminesans (bazı canlı organizmaların kimyasal reaksiyonlar sırasında ışık ürettiği ve yaydığı bir süreç) fenerine sahipti. Aynı amber yatağında başka bir biyolüminesans böceğin de bulunduğu bilinmektedir.
Yeni keşfi bu kadar heyecan verici kılan unsur, bu fosilin fener yapısının amberde hapsolmuş diğer çağdaş böceklerden farklılık göstermesidir. Bu durum, 99 milyon yıl önce bile böcek biyolüminesansının oldukça gelişmiş ve çeşitlenmiş olduğunu ortaya koyuyor.
İKİ ANA İŞLEVİ VAR
Ateşböceklerinin biyolüminesansı genellikle iki ana işlev üstleniyor: diğer ateşböceklerini çiftleşme için çekmek ve aynı zamanda düşmanlarına toksin içerdiklerini belirterek uyarıda bulunmak. Ancak bilim insanları, biyolüminesansın bu toksinler ortaya çıkmadan önce evrimleştiğini öne sürüyorlar. Bu durum, parıltının ilk ortaya çıkışındaki işlevi hakkında yeni sorular doğuruyor.
Cai ve meslektaşları, bu fosili Myanmar’ın kuzeyindeki Kachin Eyaleti’nde buldu. Aynı bölgede daha önce birçok ışıldayan böcek fosili keşfedilmiştir. Amberin şeffaf yapısı, fosilin detaylarını net bir şekilde gözlemlemeyi sağlıyor. Fiziksel özelliklerine dayanarak, araştırmacılar bu fosilin Luciolinae adı verilen ve karın bölgelerinde yanıp sönen fenerlere sahip en büyük ateşböceği alt familyalarından birine ait dişi bir örnek olduğunu belirlediler.
Ancak bazı farklılıklar da dikkat çekiyor. Flammarionella‘nın antenleri, tüysü yapılarla kaplanmış olup birçok segmentinde derin oval şekilli oyuklar barındırıyor. Günümüzde yaşayan ateşböceklerinde bu tür özellikler gözlemlenmemektedir, ancak benzer yapılar diğer böcek türlerinde bulunmaktadır. Bu özellikler, böceklerin koku alma duyusuyla ilişkili olup, feromonların tanınmasında yüzey alanını artırarak önemli bir rol oynuyor.
Flammarionella‘nın feneri de oldukça dikkat çekici. Böceğin karnının sonunda yer alan iki segmentten oluşuyor. Bu özellik, diğer Mezozoik biyolüminesans böcekleri ile karşılaştırıldığında yeni araştırmalar için umut verici bir zemin oluşturuyor. Araştırmacılar, gelecekte ateşböceği fosil kayıtlarının genişlemesiyle biyolüminesansın nasıl, ne zaman ve neden evrimleştiği konusunda daha fazla bilgi edinmeyi umuyorlar.
Kaynak: Sözcü
