Türkiye’den İlk Asteroit Keşfi: Bilsem Düzce
NASA destekli Uluslararası Astronomik Arama İşbirliği’nin (IASC) Türkiye ulusal paydaşı olan Asteroit Kâşifi Projesi, Türkiye’de önemli bir başarıya imza attı. Projeye katılım gösteren Düzce Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) öğrencisi 14 yaşındaki Ömer Selim Esen ve danışman öğretmeni Ayşe Karaul Arslan, Türkiye’nin ilk asteroitini keşfetmeyi başardılar. Bu keşif, IASC ile düzenlenen kampanyalar sonucunda gerçekleştirildi ve Türkiye’den bir ekibin Güneş Sistemi’nde bir gök cismi bulması açısından tarihi bir önem taşıyor. Uluslararası Astronomi Birliği’ne bağlı Küçük Gezegen Merkezi (Minor Planet Center – MPC), keşfedilen asteroide 719840 katalog numarasını atadı.
Keşfi gerçekleştiren ekibe, asteroite isim verme hakkı tanındı. Esen ve Karaul Arslan, diğer Düzce BİLSEM öğrencileriyle bir araya gelerek asteroide “Bilsem Düzce” adını vermeye karar verdiler. Böylece asteroit, artık “(719840) Bilsemduzce” resmi adıyla uluslararası astronomi literatüründe yerini aldı. Bu keşfin, 2009 yılında Türkiye’nin ilk Bilim ve Sanat Merkezi olarak kurulan Düzce BİLSEM’den çıkması, burada eğitim gören öğrencilerin özverili çalışmalarının da bir göstergesi niteliğinde. “Bilsem Düzce” adı, yalnızca Düzce BİLSEM’i değil, Türkiye genelindeki tüm BİLSEM’leri temsil ederken, Düzce’nin il statüsüne en son kavuşan şehirlerden biri olmasının da altını çizmektedir.
Asteroit keşfinin resmi duyurusu, 12 Ekim 2024 tarihinde Rami Kütüphanesi’nde gerçekleştirilen 1. Astronomi Şenliği kapsamında yapıldı. Duyuruyu, Asteroit Kâşifi Projesi’nin kurucularından H. Aziz Kayıhan ve keşfi gerçekleştiren öğretmen Ayşe Karaul Arslan birlikte gerçekleştirdiler.
Asteroit Kâşifi Projesi Nedir?
Asteroit Kâşifi Projesi, 2017 yılında “Türkiye Asteroidini Arıyor” sloganıyla hayata geçirildi. Projenin amacı, Türkiye’deki ortaokul ve lise öğrencilerine gerçek astronomi görüntülerini inceleme fırsatı sunarak asteroit keşfetmelerini sağlamaktır. Bu kapsamda, son 7 yıldır IASC aracılığıyla Hawaii’deki Pan-STARRS teleskobundan elde edilen gökyüzü görüntüleri, Türkiye genelinde 300’den fazla kurumda 2.500’den fazla öğrenciye ulaştırıldı.
Asteroit keşif kampanyaları, her ayın son dördün evresinden ilk dördün evresine kadar öğrencilere sağlanan verilerle yürütülmektedir. Öğrenciler, danışman öğretmenlerinin rehberliğinde elde ettikleri verileri Astrometrica programında analiz ederek asteroitleri tespit ediyor ve bulgularını raporluyorlar. Hazırladıkları gözlem raporları, Küçük Gezegen Merkezi’ne (Minor Planet Center – MPC) gönderilmektedir. Tespit edilen asteroidin bilinmeyen bir cisim olduğunun doğrulanmasının ardından, keşfin resmileşmesi için profesyonel astronomlar asteroidin yörünge parametrelerini detaylı bir şekilde hesaplamaktadır. Bu süreç, asteroidin yörüngesine bağlı olarak 3 ile 10 yıl arasında sürebilmektedir.
Kaynak: Sözcü
