2024 Nobel Ekonomi Ödülü Sahipleri
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü’nü, ulusların refah toplumlarına dönüşmesi üzerine yaptıkları derinlemesine çalışmalar nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson’a verdi. Bu ödül, ekonomi politikaları ve toplumların ekonomik yapıları üzerindeki etkileri inceleyen bu üç bilim insanının önemli katkılarını onurlandırmak amacıyla verildi.
Profesör Daron Acemoğlu, 2006 yılında Nobel Ödülü’nü alan ünlü yazar Orhan Pamuk ve 2015’te Nobel Ödülü kazanan Prof. Dr. Aziz Sancar’ın ardından, bu prestijli ödülü kazanan üçüncü Türk akademisyen olmanın gururunu yaşıyor. 1993 yılından bu yana ABD’deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) ekonomi profesörü olarak görev yapan Acemoğlu, ekonomi politikası üzerine yaptığı yenilikçi çalışmalarla dünya genelinde tanınan bir otorite haline gelmiştir.
Türkiye kamuoyu, özellikle ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik kriz döneminde, Acemoğlu’nun “Memleket ekonomisi nasıl düzelir?” konusundaki görüşlerini merakla takip etti. (İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, ödülü “kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği konusundaki çalışmalarından dolayı” Acemoğlu, Johnson ve Robinson’a vermeye karar verdi.)
Ancak, AKP iktidarının, ‘Nas’tan ‘Neo-klasik ekonomi düşüncesine yönelik epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşımlara yönelmesi, birçok değerli Türk evladı gibi Daron Acemoğlu’nun çözüm önerilerini dikkate almamasına neden oldu. Peki, Acemoğlu’nun ekonominin kurtuluşu için sunduğu reçetede neler var?
DEMOKRASİNİN DEVAMI MUTLULUKTA
- Bağımsız yargı ve gerçek bir adaletin sağlanması gerekmektedir. Sadece hukukun üstünlüğü değil, aynı zamanda gelirler arasındaki uçurumu azaltacak sosyal adalet ve bunu mümkün kılacak bir toplumsal örgütlenme de şarttır.
- Gelecek inşası için evrensel değişim ve gelişmeleri yakalayacak bir eğitim sisteminin kurulması zorunludur.
- Bütün bu unsurlar, daha yaygın bir umut ve mutluluk ortamı oluşturarak demokrasilerin devamını sağlayacaktır.
- Türkiye’nin ilerlemesi için en önemli yol, siyasal kurumları güçlendirmek ve başkanlık sistemini en doğru şekilde parlamenter sisteme geri döndürmektir.
- Bağımsız yargının sağlanmasının yanı sıra, basının ve sivil toplumun özgürlüğünün artırılması da kritik bir öneme sahiptir.
- Türkiye’nin şimdiye kadar yaşadığı büyüme dalgalı bir seyir izledi; mevcut ekonomi programı ise yetersizdir. Faizleri kısmen artırmak, enflasyonu düşürmek ve yabancı sermaye çekmekten öteye geçilmelidir.
- Bir kalkınma programına ihtiyaç vardır; fakat mevcut uygulanan program, neoliberal bile sayılmayacak kadar zayıftır.
Kaynak: Sözcü
