Çin’in Dev Nötrino Gözlemevi: Ciangmın Yer Altı Nötrino Gözlemevi (JUNO)
Çin, “hayalet parçacık” olarak adlandırılan atom altı “nötrinoları” tespit etmek ve bu parçacıkların işlevlerini daha iyi anlamak amacıyla dünyanın en büyük temel parçacık dedektörünü inşa etme çalışmalarını sürdürüyor. Çin devlet ajansı Xinhua’nın yaptığı habere göre, “Ciangmın Yer Altı Nötrino Gözlemevi” (JUNO) adı verilen bu devasa yapı, Guangdong eyaletinde, granit kaplı bir tepenin 700 metre derinliğinde inşa ediliyor.
35,4 metre çapında ve 12 katlı bir apartman yüksekliğinde olan akrilik küre biçimli gözlemevi, tamamlandığında uluslararası alanda en büyük temel parçacık dedektörü unvanını kazanacak. Çin Bilimler Akademisi (CAS) ile Guangdong eyalet yönetiminin 2015 yılında ortaklaşa başlattığı JUNO projesi, son aşamasına geldi ve dedektörün tüm bileşenlerinin kurulumunun bu yılın Kasım ayında tamamlanması planlanıyor.
Gözlemevinin bilimsel operasyonlarını yürütecek olan CAS’a bağlı Yüksek Enerji Fiziği Enstitüsü (IHEP), tesisin Ağustos 2025’te tamamen operasyonel hale gelmesini hedefliyor. Bu devasa proje, “hayalet parçacık” olarak bilinen atom altı “nötrino” parçacıklarını tespit etme ve bu parçacıkların işlevlerini aydınlatma yönünde bugüne dek gerçekleştirilen en güçlü deneysel çalışma olma özelliğini taşıyor.
JUNO, yakınındaki Yangciang ve Tayşan nükleer enerji santrallerinden yansıyan nötrino parçacıklarının hareketlerini tespit ederek, bu parçacıkların birbirlerine dönüştüğü “nötrino salınımı” fenomenini anlamaya yardımcı olmayı amaçlıyor. Fizikteki Standart Model’de kütlesinin bulunmadığı varsayılan nötrinolar arasında kütle alışverişleri olabileceğini gösteren bu fenomenin incelenmesi, yeni bir deneysel fizik alanının kapılarını açarak nötrinolara dair pek çok gizemin aydınlatılmasına katkı sağlaması bekleniyor.
Kaynak: Sözcü
