Sağlıklı bir beyin, sinir hücreleri arasındaki iletişim sırasında oluşan atık proteinleri düzenli olarak temizler. Bu temizlik işlemi, beyin-omurilik sıvısı aracılığıyla gerçekleşir. Ancak Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklarda bu doğal temizleme sistemi bozulur ve zararlı proteinler beyinde birikerek sinir hücrelerine ciddi zararlar verebilir.
2012 yılında gerçekleştirilen bir araştırmada, beyin-omurilik sıvısının atıkları temizleyerek lenfatik sisteme taşıyan ‘glifatik sistem’ adı verilen önemli bir mekanizma keşfedilmiştir. Bu sistemin en kritik yapı taşlarından biri olan lenfanjion damarları, boyunda bulunan ve küçük pompa benzeri işlev gören yapılarla beyin-omurilik sıvısını lenfatik sisteme yönlendirir. Yapılan yeni bir çalışmada, yaşlanma sürecinin bu pompaların etkinliğini azalttığı ve bunun sonucunda beyinde atık birikiminin arttığı gözlemlenmiştir.
Doğum İlacı ile Beyin Temizliği
Araştırmacılar, yaşlı farelerde bu lenfanjion damarlarını yeniden etkinleştirmek amacıyla, hamile kadınlarda doğum başlatmak için kullanılan bir ilaç uygulamıştır. Sonuçlar oldukça umut verici olmuştur. İlaç tedavisi gören farelerde, lenfanjion damarları genç farelerdeki gibi çalışmaya başlamış ve beyin-omurilik sıvısı daha etkin bir şekilde temizlenmiştir. Bu buluş, Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların tedavisinde yeni bir kapı aralayabilir.
Özellikle, mevcut durumda güvenli olduğu bilinen bir ilacın kullanılması, bu yöntemin insanlarda da uygulanabilirliğini artırmaktadır. Rochester Üniversitesi’nden çalışmanın ortak yazarı Douglas Kelley, bu damarların cilt yüzeyine yakın bir konumda bulunmasının, müdahale için uygun bir hedef sunduğunu ifade etmektedir. Kelley, bu yaklaşımın diğer tedavi yöntemleriyle bir arada kullanıldığında, bu hastalıklar için yeni tedavi seçenekleri sunma potansiyeline sahip olduğunu vurgulamaktadır.
Geleceğe Dönük Çalışmalar
Elde edilen bu sonuçlar heyecan verici olsa da, bu yöntemin insanlarda aynı etkiyi göstereceğine dair kesin bir kanıt olmadan daha fazla araştırmaya ihtiyaç bulunmaktadır. Bilim insanları, bu yeni keşfin ışığında Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde yeni yollar arayışlarına devam etmektedir.
Kaynak: Sözcü
