Triyas-Jura Yok Oluşu ve CAMP Volkanizması
Yaklaşık 201 milyon yıl önce meydana gelen Triyas-Jura Yok Oluşu, Dünya üzerindeki canlı türlerinin yaklaşık dörtte üçünün yok olmasına yol açmış bir felakettir. Bilim insanları, bu büyük yok oluşun, Orta Atlantik Magmatik Bölgesi’ndeki (CAMP) yoğun volkanik patlamalarla bağlantılı olduğunu öne sürmektedir. Bu patlamalardan atmosfere salınan devasa miktarda karbondioksit, küresel ısınmaya neden olarak, canlı yaşamı için elverişsiz koşullar oluşturmuştur.
Ancak, PNAS dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, bu durumu sorgulayan dikkat çekici bulgular sunmaktadır. Araştırmacılar, CAMP lav tortularını detaylı bir şekilde inceleyerek, volkanik etkinliğin beklenenden çok daha kısa bir zaman diliminde gerçekleştiğini ortaya koymuşlardır. Bu bulgular, karbondioksitin atmosferde birikerek ısınmaya yol açmasından önce, sülfatın çok daha hızlı bir şekilde yayılmasıyla Dünya’nın soğutulmuş olabileceğini göstermektedir.
Çalışmanın baş yazarı Dennis Kent, “Karbondioksit ve sülfatın etkileri yalnızca zıt değil, aynı zamanda zaman açısından da farklılık göstermektedir. Karbondioksitin birikmesi ve ısınmaya neden olması uzun zaman alırken, sülfatın etkisi neredeyse anında hissedilmektedir,” şeklinde açıklamada bulunmuştur.
Bilim insanları, bu durumu İzlanda’daki Laki Yanardağı‘nın 1783’teki patlamasıyla karşılaştırmaktadır. O dönemde yaşanan bu şiddetli volkanik patlama, küresel soğuma ve kıtlıklar gibi ciddi sonuçlar doğurmuştu. Araştırmacılar, CAMP patlamalarının da benzer bir etki yaratarak Dünya’nın soğumasına yol açtığını ve bu durumun kitlesel yok oluşa neden olduğunu düşünmektedir.
Çalışmanın ortak yazarı Paul Olsen, “Çevresel etkilerin büyüklüğü, bu olayların ne kadar yoğun yaşandığıyla doğrudan ilişkilidir. Büyük bir kitlesel yok oluşun, kısa sürede gerçekleşen yoğun volkanik etkinliklerle tetiklenmiş olabileceği sonucuna varıyoruz,” demiştir.
Bu yeni bulgular, dinozorların yükselişine dair uzun süredir kabul gören teorilerin yeniden değerlendirilmesine yol açmaktadır. Eğer Dünya’nın soğuması, dinozorların egemen olmasını sağlayan ana faktörse, bu durum iklim değişikliklerinin canlı yaşamı üzerindeki etkilerini daha derinlemesine incelememiz gerektiğini göstermektedir.
Kaynak: Sözcü
