Astım Nedir?
Astım, akciğer içindeki hava yollarının daralmasına yol açan ve genellikle ataklarla seyreden kronik bir akciğer hastalığıdır. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Aysu Sinem Koç, bu durumu “Hava yollarındaki daralma, mikrobik olmayan bir iltihap sonucunda hava yolu duvarının şişmesiyle ortaya çıkar. Astım, tekrarlayan nefes darlığı, hırıltılı solunum, göğüste baskı hissi ve öksürük gibi belirtilerle kendini gösterir” şeklinde tanımlamaktadır.
Astımın Risk Faktörleri
Dr. Koç, astımın nedenleri hakkında şu bilgileri vermektedir: “Kişisel risk faktörleri arasında genetik yapı, cinsiyet, obezite, alerjik rinit ve dermatit varlığı ile aile öyküsü bulunmaktadır. Çevresel risk faktörleri ise kalıtsal olarak yatkın bireylerde astımın ortaya çıkmasını ve ağırlığını etkileyen unsurlardır. Bu faktörler; alerjenler, tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, sigara ve diğer tütün ürünleri, elektronik sigara, iç ve dış ortam hava kirliliği ve beslenme alışkanlıklarıdır.”
Astım Belirtileri
Astımın belirtilerini sıralayan Dr. Koç, “Nefes darlığı, göğüste sıkışma veya ağrı, nefes verirken hırıltı (özellikle çocuklarda), öksürük veya hırıltı nedeniyle uyku sorunları ve soğuk algınlığı gibi solunum yolu virüsleriyle kötüleşen öksürük veya hırıltılı solunum atakları” gibi durumların astım belirtileri arasında yer aldığını belirtmektedir.
Belirtileri Tetikleyen Faktörler
Dr. Koç, bazı insanların belirli durumlar altında astım semptomlarının alevlendiğini ifade etmektedir. Bu tetikleyiciler arasında:
- Havanın soğuk ve kuru olması,
- Kimyasal dumanlar, gazlar veya toz gibi maddelerin varlığı,
- Polen, küf sporları, hamamböceği atıkları veya evcil hayvanlardan kaynaklanan alerjenler.
Astımın Yaygınlığı
Dünya genelinde yaklaşık 300 milyon astım hastasının bulunduğunu belirten Dr. Koç, “Türkiye’de ise her 12-13 erişkinden biri ve her 7-8 çocuktan biri astım hastasıdır. Astımın görülme sıklığı zamanla artış göstermektedir” diye ekliyor.
Astım Türleri
Dr. Koç, astım türlerini şu şekilde açıklamaktadır:
- Alerjik Astım: Solunum yoluyla edinilen alerjenler nedeniyle hava yollarının kasılmasına yol açar. Küf ve polen gibi maddeler bu türü etkileyen başlıca alerjenlerdir.
- Alerjik Olmayan Astım: Solunum yolu enfeksiyonlarının sürekli tekrarı sonucu ortaya çıkar ve alerjenlerden etkilenmez.
- Mevsimsel Astım: Yılın belirli dönemlerinde alerjen kaynaklı olarak ortaya çıkar, örneğin ilkbahardaki polenler.
- Egzersiz Kaynaklı Astım: Yoğun fiziksel aktivite sırasında hava yollarının daralması sonucu oluşur.
- Mesleki Astım: Kimyasal maddelere maruz kalan meslek gruplarında görülür.
Mevsimsel Etkiler
Dr. Koç, astım semptomlarının genellikle ilkbahar ve yaz aylarında polenlerin yoğun olmasıyla sıklaştığını, sonbaharda ise okulların açılmasıyla enfeksiyonlara maruziyetin artabileceğini vurgulamaktadır.
Astım Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler
Astım hastalarının dikkat etmesi gereken unsurlar şunlardır:
- Evde toz kontrolü sağlanmalı, yünlü eşyalar bulundurulmamalıdır.
- Halı, perde ve nevresim gibi ürünler düzenli olarak yıkanmalıdır.
- Küf ve mantar üremiş eşyalar evden uzaklaştırılmalıdır.
- Alerji ilaçları mevsiminde düzenli olarak kullanılmalıdır.
- Sigara içilmemeli ve sigara içilen ortamlardan uzak durulmalıdır.
- Grip aşısı her yıl yapılmalıdır.
- Reflü varlığında uygun tedavi uygulanmalıdır.
- Kilo kontrolü sağlanmalı ve obeziteden kaçınılmalıdır.
Diğer Sağlık Sorunları ile İlişki
Dr. Koç, astımın başka sağlık sorunlarını tetikleyebileceğini dile getiriyor. “Astım genellikle alerjik rinit, alerjik sinüzit, ürtiker ve reflü ile birlikte seyreder. Sigara içen astım hastaları daha sık KOAH’a yakalanmaktadır. Genetik yatkınlığı olan bireylerde alerji riskinin azaltılması zor olabilir. Bu nedenle, çocukluk döneminden itibaren sigaradan uzak durulması ve hava kirliliğinden kaçınılması önemlidir” diyor.
Öksürük Atakları ile Mücadele
Öksürük atakları ile başa çıkmak için önerilerde bulunan Dr. Koç, “Enfeksiyon hastalıklarına karşı bağışıklama, öksürük krizlerinde kontrol edici ve kurtarıcı ilaçların kullanımı önemlidir. Reflü yapan besinlerden uzak durmak ve mide boş uyumak öksürüğü azaltabilir. Ayrıca, öksürüğü tetikleyen keskin kokular, toz ve sigara gibi maddelerden kaçınılmalıdır” şeklinde açıklamalarda bulunmaktadır.
Kaynak: Sözcü
