Çiğneme Hareketinin İştah Üzerindeki Etkisi
Rockefeller Üniversitesi’nden sinirbilimci Christin Kosse, çiğneme hareketinin motor kontrol ile bu denli güçlü bir ilişki içinde olmasının şaşırtıcı olduğunu ifade etti. Kosse, çiğneme eyleminin kısıtlanmasının, beklenmedik şekilde iştahı baskılayabileceği yönünde bir bulguya ulaştıklarını belirtti. Daha önce yapılan araştırmalarda, insanlarda ventromedial hipotalamus bölgesine zarar verilmesinin obeziteye yol açtığı biliniyordu. Bu bilgi ışığında, Kosse ve ekibi bu bölgede bulunan nöronları fareler üzerinde daha derinlemesine inceledi.
Yapılan çalışmalar, beyin türevli nörotrofik faktör (BDNF) adlı bir proteinin eksikliğinin metabolizma, aşırı yeme ve obezite ile sıkı bir bağlantıya sahip olduğunu ortaya koymuştu. Araştırmacılar, optogenetik adı verilen bir teknikle belirli farelerde BDNF nöronlarını aktif hale getirdi ve bu farelerin yiyeceğe olan ilgisinin neredeyse tamamen kaybolduğunu gözlemledi. Fareler, açık veya tok olmalarına bakılmaksızın, onları cezbetmesi beklenen yağlı ve şekerli yiyecekleri bile umursamadılar.
Kosse, bu bulguyu “ilk başta şaşırtıcı” olarak nitelendirirken, genellikle zevk için yeme dürtüsü ile açlığı giderme dürtüsünün farklı olduğuna dair yaygın düşünceyi de hatırlattı.
NORMALDEN YÜZDE 1200 KAT FAZLA YİYECEK TÜKETİLDİ
BDNF nöronlarının farelerde çiğneme ve yememeyi seçme arasında bir karar noktası oluşturduğu düşünülmekteydi. Bu nöronlar engellendiğinde farelerin çiğneme ve kemirme dürtüsü önemli ölçüde artış gösterdi. Fareler, sadece yiyecek değil, su şişesi veya izleme ekipmanı gibi sindirilemeyen nesneleri bile çiğnemeye yöneldi. Ayrıca, bu fareler belirli bir zaman diliminde normalden %1200 daha fazla yiyecek tükettiler.
Science Alert’te yer alan habere göre, BDNF nöronlarının leptin gibi açlık ve obezite ile ilişkili sinyalleri algılayan duyusal nöronlardan bilgi aldığı anlaşıldı. Bu sinyallere göre çiğneme hareketini yöneten motor nöronlar (pMe5) harekete geçiyordu. Kosse, çiğnemeden sorumlu Me5 nöronlarının yokluğunda farelerin katı yiyecekleri çiğneyemediklerini ve bu nedenle açlıktan öldüklerini vurguladı. Ayrıca, BDNF nöronları çiğneme devresinden izole edildiğinde, farelerin ağızlarında yiyecek olmasa dahi çiğneme hareketine devam ettikleri gözlemlendi. Bu durum, BDNF nöronlarının, aslında varsayılan olarak ‘açık’ olan çiğneme aktivitesini baskıladığını ortaya koydu.
Araştırmanın eş yazarı, Rockefeller Üniversitesi’nden moleküler genetikçi Jeffrey Friedman, BDNF nöronlarının yokluğunun obeziteye neden olduğunu belirtti. Friedman, bu çalışmanın bilinen obeziteye yol açan mutasyonları daha tutarlı bir devre modeline yerleştirdiğini ifade etti.
Kaynak: Sözcü
