Vergi Cennetleri ve Türkiye’nin Vergi Politikası
Akla hayale gelmeyecek vergileri halkın sırtına yükleyen iktidar, vergi cennetleri üzerinden kazancını gizleyen milyarderleri 19 yıldır görmezden geliyor. Adalet ve eşitlik ilkeleri gereği, zenginlerin vergi yükümlülüklerini yerine getirmesi beklenirken, AKP hükümeti bu durumu göz ardı ediyor. 1 Ocak 2006 tarihinde, vergi cennetleriyle yapılan işlemlerden yüzde 30 oranında vergi alınması amacıyla bir yasa çıkarıldı. Ancak, bu yasanın uygulanabilmesi için gerekli olan yönetmelik hâlâ yayımlanmadı ve dolayısıyla yasa da hayata geçirilemedi.
Devasa kazançlar elde eden varlıklılardan vergi alınamadığı için, bütçenin kaynak ihtiyacı da halktan alınan vergilerle sağlanmak zorunda kalıyor. Bu durum, toplumsal eşitsizliği derinleştirirken, devletin mali yapısını da olumsuz etkiliyor.
Uygulama Yok
2006 yılında çıkarılan ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan off-shore işlemlerle ilgili vergilendirmeyi tanımlayan 30. maddenin 7. bendi, önemli bir hüküm içeriyor. Bu maddeye göre:
- “Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler üzerinden, bu ödemelerin verginin konusuna girip girmediğine veya ödeme yapılan kurumun mükellef olup olmadığına bakılmaksızın yüzde 30 oranında vergi kesintisi yapılır.”
Bu maddenin uygulanabilmesi için, o dönemdeki Bakanlar Kurulu’nun vergi cennetlerinin listesinin (kara liste) bulunduğu bir yönetmelik yayımlaması gerekiyordu. Ancak, bu yönetmelik 2018’e kadar çıkarılmadı. 2018 yılında hükümet sistemi değişti ve yetki Cumhurbaşkanı’na geçti. Fakat, 6 yıl boyunca Cumhurbaşkanlığı da bu yönetmeliği yayınlamadı.
Parasını Kaçıran Vergiden Kurtuluyor
Vergi cennetleri, vergi ödemekten kaçınmayı alışkanlık haline getiren mükellefler için en kolay kaçış yolu oldu. Mükellefler, bu ülkeleri Türkiye’deki vergi matrahını azaltmak amacıyla kullanıyor. Eğer uygulama yönetmeliği yayımlansaydı, parasını vergi cennetlerine kaçıranlar Türkiye’ye yüzde 30 oranında vergi ödeyecekti. Bu durum, Hazine’nin kasasına milyarlarca dolarlık bir katkı sağlayacaktı.
Kara Liste Nedir?
Bir ülkedeki vergi uygulamaları, başka bir ülkeden vergi kaçırılmasına yol açıyorsa, bu ülke Avrupa Birliği’nin kara listesine alınır. Listeye giren ülkeler, eğer sorunlarını giderecek adımlar atar veya taahhütte bulunursa, bu listeden çıkarılabiliyor. Kara liste, her yıl şubat ve ekim aylarında güncelleniyor. Kara listedeki ülkelerin AB ile finansal işlemleri daha sıkı bir şekilde denetleniyor. En son 8 Ekim 2024 tarihinde güncellenen listeye göre, kara listede hâlâ “Amerikan Samoası, Anguilla, Fiji, Guam, Palau, Panama, Rusya, Samoa, Trinidad ve Tobago, ABD Virjin Adaları ve Vanuatu” gibi ülkeler yer alıyor.
Kaynak: Sözcü
