İngiltere’den Şok Gıda Güvenliği Uyarısı: Konserve Ton Balığında Toksik Cıva Tespit Edildi
Son aylarda Türkiye’de gıda güvenliği konuları sıklıkla gündeme gelirken, bu kez benzer bir durum İngiltere’den geldi. Çevre ve gıda aktivistlerinin yaptığı çalışmalar, oldukça çarpıcı bir veriyi gün yüzüne çıkardı. Bekleme süresi uzun olan gıdalar arasında yer alan konserve ton balığında, toksik seviyede cıva varlığı tespit edildi. Bu verilerin medyada yer almasıyla birlikte, aktivistler hastaneler ve okullarda konserve ton balığı servisinin tamamen yasaklanmasını talep etmeye başladılar. Ayrıca, çevreciler, gıda güvenliği kuruluşları ve ton balığı şirketlerini, “ekonomik çıkarları gözeten ve halk sağlığına zarar veren” bir “sinik lobicilik” yapmakla suçlamaktadırlar.
Cıva Seviyesi 3 Kat Fazla
Son elli yıldır, denizleri koruma amacı güden sivil toplum kuruluşu Bloom’dan bir yetkili, ton balığı için belirlenen cıva eşiğinin diğer balıklara göre “sağlık gerekçesi olmaksızın” üç kat daha yüksek olduğunu ifade etti. Bu çağrılar, Bloom ve tüketici hakları örgütü Foodwatch’un kirliliğin ne denli yaygın olduğuna dair endişe verici bir rapor yayınlamasının ardından geldi. MailOnline ekibinin geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği incelemede, Fransa, İtalya, İspanya, Almanya ve İngiltere’den satın alınan 150’den fazla konserve ton balığı kutusu analiz edildi. Test sonuçları, tüm örneklerin cıva içerdiğini ve %57’sinin birçok balık türü için güvenli kabul edilen sınırları aştığını ortaya koydu. Cıva, kimyasal açıdan “ağır metaller” grubunda yer alan bir elementtir ve bu maddeye maruz kalmak, beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir, yaşamı tehdit eden akciğer hasarına yol açabilir, kansere neden olabilir ve hamile kadınlar tarafından tüketilirse doğum kusurlarına yol açabilir.
DSÖ: Halk Sağlığı İçin Risk
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) cıvayı asbest ve arsenikle eşdeğer düzeyde önemli bir halk sağlığı sorunu olarak sınıflandırmaktadır. Araştırmacılar, cıvanın halk sağlığı için büyük bir tehdit oluşturduğunu belirterek hükümetleri “acil” eylemde bulunmaya çağırmaktadır. Bilimsel çalışmalar, yüksek dozda cıvanın sıçanlarda ve farelerde çeşitli tümör türlerinin gelişimini tetikleyebileceğini göstermektedir. Tüketici hakları örgütü Foodwatch France’ın CEO’su Karine Jacquemart, konuyla ilgili şunları ifade etti: “Yemek tabaklarımızda gördüğümüz bu durum, halk sağlığı için ciddiye alınmayan muazzam bir risktir… Daha koruyucu bir Avrupa standardına ulaşana kadar mücadelemizi sürdüreceğiz.” Cıvanın atmosfere salınmasının büyük bir kısmı kömür yakma gibi doğal ve insan kaynaklı nedenlerden kaynaklanmakta ve bu cıva, okyanuslara karışarak küçük organizmalar tarafından metilciva adı verilen toksik bir bileşiğe dönüşmektedir. Metilciva, besin zinciri boyunca yukarı doğru ilerler ve en üst düzey yırtıcılarda yüksek konsantrasyonlarda birikmektedir. Ton balığı, köpek balığı ve kılıç balığı gibi daha uzun ömürlü yırtıcılar, besin zincirinin üst basamaklarında yer aldığından, daha küçük balıkları tüketerek zamanla daha fazla cıva biriktirmektedirler.
Konserveleme İşlemi Cıva Oranını Artırıyor
Mevcut Avrupa Birliği ve İngiltere yasalarına göre, ton balığındaki cıva sınırı 1 mg/kg, diğer bazı balık türleri için ise 0,3 mg/kg’dır. Ancak Bloom, konserveleme işleminin cıva konsantrasyonunun iki veya üç katına çıkmasına neden olduğunu belirtiyor. Bloom’un açıklaması şöyle: “1970’lerden bu yana, kamu otoriteleri ve güçlü ton balığı lobisi, Avrupa’daki yüz milyondan fazla ton balığı tüketicisinin sağlığına zarar verecek şekilde endüstriyel ton balığı avcılığının ekonomik çıkarlarını bilerek tercih etti.” Bu alaycı lobicilik, diğer balık türlerine kıyasla ton balığı için üç kat daha yüksek “kabul edilebilir” sınırların belirlenmesine yol açmıştır. Bloom ve Foodwatch, ton balığında cıva sınırının, diğer türlerde olduğu gibi 0,3 mg/kg olarak daha sıkı bir şekilde belirlenmesini talep etmekte, mevcut 1 mg/kg sınırının değiştirilmesi gerektiğini savunmaktadırlar. Ayrıca, savunmasız grupları korumak amacıyla hastanelerde (doğumhaneler dahil), okullarda ve bakım evlerinde ton balığı ürünlerinin yasaklanması gerektiğini vurgulamaktadırlar.
Hamilelere Önerilmiyor
İngiltere Gıda Standartları Ajansı’nda kimyasal kirleticiler başkanı olan Mark Willis, The Independent‘a yaptığı açıklamada, “Bebek sahibi olmaya çalışan veya hamile olan kişilere haftada dört kutudan fazla ton balığı veya haftada iki kutudan fazla ton balığı bifteği yememelerini öneriyoruz. Bunun nedeni ton balığının diğer balıklardan daha yüksek civa seviyeleri içermesidir.” şeklinde konuştu.
Sonuçları Reddettiler
Balıkçı filolarını temsil eden Europêche’nin bir sözcüsü, rapordaki iddiaları reddederek, bu raporu “yanıltıcı” olarak nitelendirdi. Açıklamalarında, “Avrupa Birliği’ne sunulan konserve ton balığı ürünleri, tüketiciler için bilimsel kriterlere dayanan Avrupa düzenlemelerine sıkı sıkıya uymaktadır. Bu eşikler, tüketici güvenliğini sağlamak amacıyla Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi uzmanları tarafından dikkatlice belirlenmiştir.” ifadelerini kullandılar.
Kaynak: Sözcü
