ABD-Çin Çip Savaşları: Trump’ın Yeniden İktidara Gelmesiyle Beklentiler
Donald Trump’ın ABD’de yeniden başkanlığa seçilmesi durumunda, özellikle Çin gibi Asya ülkeleriyle yaşanan “çip savaşı”nın daha da şiddetleneceği öngörülüyor. Cumhuriyetçi aday olarak ortaya çıkan Trump’ın, iktidara gelmesiyle birlikte teknoloji alanındaki hamleleri dünya genelinde önemli medya kuruluşları tarafından yeniden tartışılmaya başlandı. Trump’ın, görevi devralmasının ardından ABD çip endüstrisini çalmakla suçladığı Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulaması bekleniyor.
Trump’ın ilk başkanlık döneminde, ABD’nin dış ticaret açığını kapatmak amacıyla Mart 2018’de Çin’den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyum gibi ürünlere uygulanan gümrük vergilerini artırmasıyla başlayan ABD-Çin ticaret savaşı, kısa bir süre içerisinde Çin’in önemli teknoloji devlerinden Huawei’ye getirilen kısıtlamalarla adeta bir teknoloji savaşına dönüşmüştü.
Trump’ın Çin’e Kısıtlamaları
Huawei ile başlayan bu teknoloji ürünleri çekişmesi, Trump’ın ilk döneminde uygulanan çip kısıtlamalarıyla devam etti. Trump, ABD’li şirketlerin Çin’e gelişmiş çip üretimi için gerekli ekipman göndermesini kısıtlayarak birçok Çinli şirkete yasaklar getirmişti. İki ülke arasında çip konusundaki çekişmeler, Joe Biden döneminde de sürmeye devam etti. Biden yönetimi altında, ABD Kongresi’nden geçen “Çip ve Bilim Yasası”, yerli çip üretimini teşvik etmek amacıyla önemli bir finansman çağrısında bulunmuştu.
Biden tarafından 2022’de imzalanan bu yasa, yarı iletken sektörünü desteklemek için toplamda 52 milyar dolarlık bir doğrudan finansman sağlamayı hedefliyor. “Çip Yasası” olarak bilinen bu yasanın yürürlüğe girmesinin ardından, Tayvan’ın en büyük ve en gelişmiş yarı iletken üreticisi olan Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), ABD Ticaret Bakanlığından alması beklenen 7 milyar dolarlık fon ile Arizona’da yeni bir çip üretim merkezi açacağını duyurdu.
Çip Üretiminde Asya’nın Rolü
Öte yandan, dünya genelinde çip üretiminin büyük bir bölümü Doğu Asya’da gerçekleşiyor. Tayvan, Güney Kore ve Japonya, çip üretimi konusunda öne çıkan ülkeler arasında yer alıyor. Ancak çip üretiminde kullanılan ve stratejik öneme sahip olan galyum ve germanyumun en büyük üreticisi olarak Çin dikkat çekiyor. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance (CRMA) verilerine göre, dünya genelinde germanyumun yaklaşık %60’ı Çin tarafından üretiliyor. CNBC’de yer alan habere göre, dünyada ileri seviyede gelişmiş çiplerin %90’ı Tayvanlı TSMC tarafından üretiliyor ve bu şirketin müşterileri arasında ABD’li Nvidia ve Apple gibi dev markalar bulunuyor.
Trump’ın Tayvan İle İlgili Suçlamaları
Trump’ın yeniden iktidara gelmesiyle çip konusunda atacağı adımlar merakla bekleniyor. Ekim ayında katıldığı The Joe Rogan Experience podcast programında Trump, Tayvan’ı ABD çip endüstrisini çalmakla suçladı. Trump, ABD’nin Çip Yasası’nı da eleştirerek, başkan seçilmesi durumunda Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulayacağını ifade etti. Trump, programda yaptığı açıklamada, “Bu çip anlaşması o kadar kötü ki zengin şirketlerin burada çip fabrikası kurmaları için milyarlarca dolar veriyoruz ama onlar yine de bize bu iyi şirketleri vermeyecekler.” şeklinde konuştu.
Kaynak: Sözcü
