Ortak Türk Alfabesi Üzerine Tartışmalar
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz hafta Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’e yaptığı ziyaret sırasında ‘Ortak Türk Alfabesi’ projesi ile ilgili dikkat çekici açıklamalarda bulundu. Erdoğan, Ortak Alfabe Komisyonu tarafından kabul edilen 34 harfli Türk alfabesine geçiş için zamanın uygun olduğunu vurguladı ve Türkiye’nin Azerbaycan ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile birlikte bu önemli adımı atmaya hazır olduğunu belirtti. Bu açıklamalar, kamuoyunda alfabeye 5 yeni harf eklenmesi olasılığı üzerine tartışmalara yol açtı.
Mevcut 29 harfli Türk alfabesinde bulunmayan Q, X, W, Ň, Ä harfleriyle zenginleştirilecek 34 harfli yeni alfabenin Türkiye’de nasıl bir uygulama bulacağı merak konusu oldu. Bu konudaki net bilgi ise Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nda yer alan Prof. Dr. Mustafa Öner’den geldi.
‘Alfabemizde Hiçbir Değişiklik Olmayacak’
Alfabe tartışmaları hakkında Hürriyet’e açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Mustafa Öner, şu ifadeleri kullandı: “Azerbaycan ve Türkmenistan 1992, Özbekistan ise 1993 yılında Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçti. Ancak bu geçişle birlikte dillerimizde farklılıklar meydana geldi. Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) 2022 yılında bilimsel bir komisyon kurdu ve her ülkenin dil kurumu başkanları yanı sıra uzmanlar burada yer aldı. Türkiye’den bu komisyona seçilen kişi benim. Bu komisyonun temel amacı ortak bir alfabe oluşturmak. Diğer ülkeler, kendi dillerini yazmaya devam edecek ve bizim alfabemizde kesinlikle bir değişiklik olmayacak. Eklenen bu 5 harf, diğer ülkelerin kendi ses ihtiyaçlarını karşılaması için geliştirilmiştir.”
Yeni Harfler Diğer Ülkeler İçin Hazırlandı
Ortak alfabeye eklenen 5 harf hakkında daha fazla bilgi veren Öner, “Bu değişiklik, ‘alfabe birliği’ oluşturma amacı taşımaktadır. Türk dünyasındaki ülkeler, bu 34 harfli alfabeden yararlanarak aynı sesleri ve harfleri kullanma fırsatı bulacaklar. Örneğin, alfabemizdeki ‘ı’ harfi, Latin alfabesinde yer almazken, Atatürk’ün 1928’deki reformlarıyla dilimizde yerini almıştır. Ancak Orta Asya’daki bazı Türk cumhuriyetlerinde ‘ı’ harfi yerine ‘y’ harfi kullanılmakta. Bu durumu ortaklaştırmak gerekiyor. Özbekistan, 1993 yılından beri ‘ş’ sesini çıkarmak için İngilizce’deki gibi ‘sh’ ya da ‘ç’ için ‘ch’ yazmakta. Bu durum da ortak bir sistem oluşturulmasını engelliyor. Bu nedenle ortak alfabede kendi ‘ş’ ve ‘ç’ harflerimize yer verdik. Ayrıca yakın bir zamanda Özbekistan’dan bu konuyla ilgili olumlu bir gelişme bekliyoruz; yani İngilizce gibi kullandıkları Latin alfabesini düzeltmelerini umuyoruz.” dedi.
Kaynak: Sözcü
