Türkiye’nin önde gelen iklim sivil toplum kuruluşları arasında yer alan 350 Türkiye, Avrupa İklim Eylem Ağı, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, Fosil Yakıtların Ötesi, Greenpeace Türkiye İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği, Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), TEMA Vakfı ve Temiz Hava Hakkı Platformu, bugün Bakü’de başlayan COP29 İklim Zirvesi öncesinde bir araya gelerek önemli bir ortak açıklama yaptı. Açıklamada, Türkiye’nin etkili iklim hedeflerine ulaşabilmesi için acilen “yeni kömürlü termik santral yapmama” kararı alması ve kömürden çıkış sürecini kademeli olarak planlaması gerektiği vurgulandı.
Açıklanan raporda şu hususlara dikkat çekildi:
- Tüm gelişmiş ülkeler, küresel ısınmanın en büyük tetikleyicisi olan kömürü terk ederken, Türkiye’de hâlâ yeni kömür santrali projeleri gündemde.
- Kömürlü termik santrallerin yarısının ithal kömüre dayandığı ve ekonomik teşviklerle ayakta kalmaya çalıştığı, bu durumun kamu kaynaklarının israfına yol açtığı ifade edildi.
- Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne, yeni bir santral büyüklüğünde, 688 MW’lık ek ünite eklenmesi hedefleniyor. Ancak 40 yıldır kömürle yaşamaya zorlanan halk için bu, yeni sağlık ve çevresel sorunlar demek.
“Kömürden Çıkmanın Hem Topluma Hem İklime Faydası Var”
Türkiye, henüz tam anlamıyla faydalanamadığı temiz ve güvenli yenilenebilir enerji potansiyeline sahip. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın son olarak açıkladığı 2035 yılı için 120 GW güneş ve rüzgar enerjisi kapasite hedefi, ülkemiz adına önemli bir gelişme. Bu hedefin, doğaya ve sosyal adalete zarar vermeden, enerji tasarrufu ve verimliliğini de kapsayarak, iklime ve topluma fayda sağlaması, ancak elektrik üretiminde kömürü tamamen ortadan kaldırmakla mümkün olabilir. 2021 yılında yayınlanan “Karbon Nötr Türkiye Yolunda İlk Adım: Kömürden Çıkış 2030” başlıklı rapor da bu geçişin bilimsel olarak mümkün olduğunu ortaya koymuştu.
Kömürden Kademeli Çıkışın Yararları
COP29 İklim Zirvesi, Türkiye’ye “yeni kömür santrali yapmama” ve “kömürden kademeli çıkış” kararı alması için bir fırsat sunmaktadır. Bu kararların sağladığı faydalar şunlardır:
- Kömürün sağlık ve çevre üzerindeki zararlı etkileri ortadan kalkacak.
- Emisyonlar azalacak ve iklim hedeflerinde önemli bir mesafe kat edilecektir.
- Temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının önü açılacak, elektrik maliyetleri düşecektir.
- Net sıfır ekonomiye geçiş hızlanacak, enerjide dışa bağımlılık azalacak ve kendine yeterlilik artacaktır.
- Güvenli ve sağlıklı yeni istihdam alanları oluşturarak, adil bir geçiş sağlanacaktır.
- Bu karar, Türkiye’nin uluslararası yatırım ve desteklere erişiminde de önemli bir rol oynayacak; çünkü COP29’un bu yılki gündeminde finansman yer alıyor.
- Müzakerelerde, iddialı bir iklim hedefi belirleyen ülkelerin iklim finansmanında önceliklendirilmesi konusu gündeme gelecektir.
- Emisyonlarının %20-25’inin kömürlü termik santrallerden kaynaklandığı Türkiye’nin kömürden çıkış kararı alması, iddialı bir iklim hedefinin ilk adımı olabilir.
Kaynak: Sözcü
