İstihdam Piyasasındaki Zorluklar ve İşsizlik Oranları
Belce ÖRÜ tarafından hazırlanan bu yazıda, Türkiye’deki istihdam sorunları ve işsizlik oranları üzerine güncel veriler ve analizler yer almaktadır. Ekonomi politikalarının etkisiyle birçok sektörde istihdam sorunları artmaya devam ediyor. Ücretlerin hayat pahalılığına yetişememesi, emeklilik sisteminin yeterince tatmin edici olmaması ve iş gücü ile işin doğru koşullarda eşleşememesi, bu sorunların başında geliyor. Ayrıca, sıkı para politikaları ve sanayideki daralma da istihdam piyasasını olumsuz yönde etkiliyor.
Buna karşın, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, işsizlik oranı düşüş göstermekte. Ancak, gerçek istihdam verilerini yansıtan geniş tanımlı işsizlik oranı ise artış göstermekte. Eylül 2024’te dar tanımlı işsiz sayısı, bir önceki aya göre 35 bin kişi artarak 3 milyon 100 bin kişiye ulaştı.
Ümitsiz İşsizlerin Artışı
İşsizlik oranı, %8.6 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran erkeklerde %6.7, kadınlarda ise %12.3 olarak tahmin edilmekte. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta, işsizlik oranı bir önceki aya göre 0.3 puan artarak %17.1 seviyesine ulaştı. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel iş gücü ve iş bulma umudunu kaybeden işsizlerden oluşan atıl iş gücü oranı, Eylül 2024’te bir önceki aya göre 1.7 puan azalarak %25.6 seviyesine geriledi.
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK-AR) tarafından yapılan hesaplamalara göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Eylül 2024’te 10 milyon 271 bin kişiyi buldu. Bu durum, dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki farkın giderek açıldığını gösteriyor. Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısının 370 bin kişi azalmış gibi görünmesine rağmen, geniş tanımlı işsiz sayısı 2.7 milyon kişi artış göstermiştir.
İşsizlik Ödeneği ve Kadın İşsizliği
İşsizlik ödeneği alabilenler arasında durum oldukça iç açıcı değil. Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve bu süreyi artırmak isteyen kişileri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 1.9 milyondan 3.1 milyona yükselmiş olup, 1 milyon 184 bin kişi artış göstermiştir. Bu artış, geçim sıkıntısının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.
DİSK’in çalışmaları, TÜİK’in verilerine dayanarak, resmi dar tanımlı işsizlerin büyük çoğunluğunun işsizlik ödeneğinden yararlanamadığını ortaya koymaktadır. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) Eylül ayına ilişkin işsizlik sigortası bültenine göre, Eylül 2024’te işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 425 bin 550 olarak kaydedilmiştir. Böylece, resmi işsizlerin yalnızca %13.7’si işsizlik ödeneği alabilmiştir.
Kadın ve Genç İşsizlik Oranları
İstihdam piyasasındaki koşullar, en çok etkilenen gruplar arasında kadınlar ve gençler yer almaktadır. Kadın ve genç işsizlik oranları, her iki grubu kapsayan kadın genç işsizlik oranında önemli artışlar gözlemlenmektedir. 15-24 yaş grubundaki işsizlik oranı, Eylül ayında erkeklerde %13.5, kadınlarda ise %24 olarak tahmin edilmiştir. Geniş tanımlı kadın işsizlik oranı ise %34.7 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Kaynak: Sözcü
