Yeni Bir Etken Madde Keşfi: Alzheimer Tedavisinde Umut Işığı
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ile Kırıkkale Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı, 2017 yılından itibaren gerçekleştirdikleri madde sentezleme çalışmaları sonucunda dikkat çekici bir etken madde keşfetti. RTEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Cihan Kantar, Prof. Dr. Nimet Baltaş, Prof. Dr. Selami Şaşmaz ve Dr. Öğretim Üyesi Günay Kaya Kantar, Kırıkkale Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Türk ile birlikte yürüttükleri bu projede, yeni keşfedilen maddenin, piyasada bulunan ve Alzheimer tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçların etken madde özelliklerine sahip olduğunu belirlediler.
Yapılan incelemeler sonucunda, keşfedilen maddenin mevcut ilaçlardan daha etkili olduğu ve daha az yan etkiye sahip olduğu tespit edildi. Bilim insanları, bu önemli bulgular doğrultusunda gerekli inceleme ve raporlamaları tamamlayarak patent başvurusunda bulundular. Türk Patent Enstitüsü tarafından 2020 yılında ‘Alzheimer tedavisi için asetilkolinesteraz inhibitörleri’ olarak tescillenen bu etken maddenin, Alzheimer hastalığının tedavisinde önemli bir rol oynaması bekleniyor.
“İlaç Üretmeye Çalışıyoruz”
Yeni etken maddenin etkinliğine vurgu yapan Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Kantar, şunları ifade etti: “Bu çalışma, 2017 yılında başladı. Bu maddeleri sentezleyip Türk Patent Enstitüsü’ne göndererek patent belgesini aldık. Üniversitemizin kimya bölümü, organik kimya, anorganik kimya ve biyokimya ana bilim dallarındaki akademisyenlerle birlikte Kırıkkale Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü’nden Prof. Dr. Mustafa Türk hocamızla bu çalışmayı tamamladık. 2017 yılında sentezlediğimiz maddeleri karakterize ettik. Alzheimer hastalığı tedavisinde mevcut ilaçlardaki etken maddeden daha etkili ve daha az yan etkiye sahip bir madde keşfettik. Bugüne kadar 8 farklı madde sentezledik. Günümüzde Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçların etken maddelerinden çok daha etkili inhibitör özelliklere sahip ve minimum yan etkilere sahip bir madde patentledik. Mevcut ilaçların yan etkileri ve yüksek maliyetleri nedeniyle yerli bir ilaç geliştirmeyi hedefliyoruz. Patenti bize ait olan bir ilaç üretme çabalarımız devam edecek.”
“Semptomları Geciktirici Özelliğe Sahip”
Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nimet Baltaş ise, “Piyasada mevcut olan ilaçlar, Alzheimer hastalığının tedavisinde veya ilerlemesini geciktirmede önemli bir rol oynamaktadır. Alzheimer hastalığında etkin olan enzimlerin ölçümünü gerçekleştirdik. Çalışmamız devam etmekte ve piyasada Alzheimer tedavisinde en çok kullanılan ilaçların hastalığın ilerlemesini ve semptomlarını geciktirici özellikleri bulunmaktadır. Bizim ekibimizin sentezlediği madde ise daha fazla inkübasyon özelliği gösteriyor ve sağlıklı hücreler üzerinde daha az toksik etki yapmaktadır.” şeklinde konuştu.
