Avrupa Birliği (AB) Konseyi, “Rusya’nın Moldova’yı istikrarsızlaştırmak için yaptığı doğrudan girişimlere katkı sağlamak amacıyla ayrılıkçılık yaptığı” gerekçesiyle Gagavuzya Özerk Bölgesi liderlerine yaptırım kararı aldı. BBC Türkçe’den Yusuf Özkan’ın haberine göre, bu yaptırımlar dün AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından açıklandı. AB yönetimi, Gagavuzya Başkanı Evghenia Gutul ile birlikte üç Türk yöneticiyi, “Moldova Cumhuriyeti’ni istikrarsızlaştıran eylemlerden” sorumlu tutuyor.
AB Konseyi, 38 yaşındaki Gagavuzya Başkanı Evghenia Gutul’u, “Moldova’da ayrılıkçılığı teşvik etmek, anayasal düzeni yıkmaya çalışmak ve bağımsızlığı tehdit etmekle” suçluyor. Yaptırım listesinde yer alan diğer üç Türk yönetici ise Mihail Vlah, Iurii Cuzneţov ve İlya Uzun olarak belirtiliyor.
SEYAHAT YASAĞI GETİRİLDİ
AB’nin yaptırım listesinde, Gagavuzya’daki Türk liderlerin yanı sıra, Rusya’nın çıkarlarını yurt dışında ve özellikle Moldova’da desteklemeyi amaçlayan Rusya merkezli bir sivil toplum örgütü olan Evrazia örgütü ile bu örgütün kurucusu Nelli Parutenco de yer alıyor. Evghenia Gutul ile yaptırım uygulanan diğer kişilere, AB ülkelerine seyahat yasağı getirildi. Ayrıca, listedeki kişi ve kuruluşların AB içindeki mal varlıkları dondurulacak ve bu kişilere doğrudan ya da dolaylı olarak ekonomik kaynak sağlanması yasaklanacak.
AB yönetimi, 25 Haziran’da Ukrayna ile birlikte resmen tam üyelik müzakerelerine başladığı Moldova’nın egemenliği, güvenliği ve istikrarını tehdit eden eylemler gerekçesiyle geçen yıl Nisan ayında 16 kişi ve iki kuruluşa yönelik yaptırım kararı almıştı. AB’ye göre, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana Moldova’yı istikrarsızlaştırma çabaları önemli ölçüde artış göstermiştir. Bu durum, AB yönetimine göre, dış sınırların istikrar ve güvenliği açısından doğrudan bir tehdit oluşturmaktadır. AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Rusya’nın istikrarsızlaştırma girişiminin Moldova gibi egemen bir ülkeye ve demokratik yaşamına doğrudan bir tehdit oluşturduğunu vurguladı. Borrell, “AB, Moldova halkının meşru isteklerine tüm desteğini sağlamaya devam edecek. Bugünkü yaptırımlar, Moldova’nın dayanıklılığına bir başka katkıdır” ifadelerini kullandı.
GAGAVUZLAR KİMDİR?
Moldova sınırları içindeki Gagavuzya, yaklaşık 150 bin nüfusa sahip bir özerk cumhuriyet olarak bilinir. Moldova’nın diğer kentleri ve Rusya’da yaşayanlarla birlikte toplam Gagavuz nüfusunun 250 binden fazla olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye Türkçesine yakın bir dil konuşan Gagavuzlar, Rusya’nın yanı sıra Türkiye ile de yakın ilişkilere sahiptir. Kökeni Oğuz Türklerine dayandığı düşünülen Gagavuzlar, Ortodoks Hıristiyan inancına sahip bir topluluktur. Gagavuz sözcüğünün “Gök-Oğuz”dan türediği sanılmaktadır.
Evghenia Gutul’un başkanı olduğu özerk yönetimin başkenti ise Komrat’tır. Bizans kaynaklarına göre, 11. yüzyılda Balkanlar’a yerleştikleri belirtilen Gagavuzların büyük bir kısmı, 1812 yılında yaşadıkları Besarabiya’nın Ruslar tarafından ilhak edilmesi üzerine Bucak’a yerleşmiştir. Gagavuzlar, 1856-1878 yılları arasında Moldova-Rumen idaresinde bulunmuşlardır. Sovyetler Birliği, 2. Dünya Savaşı’nın başlangıcında Gagavuz memleketini Moldova ve Ukrayna cumhuriyetleri arasında bölüştürmüştür. Sovyetler dağılınca Moldova bağımsızlığını ilan etti ve ülkedeki milliyetçiliğin yükselişiyle birlikte Gagavuzlar da özerklik taleplerini daha yüksek sesle dile getirmeye başladılar. 1994’teki referandumun ardından kabul edilen yasayla Moldova içindeki 4 enklav, özerk Gagavuz bölgesi olarak ilan edilmiştir. Bu yasaya göre, Moldovalılar Romanya ile birleşirse Gagavuzlar bağımsızlıklarını ilan edebilecektir.
Kaynak: Sözcü
