Altın Fiyatlarının Yükselişi ve Yatırım Davranışları
Altın fiyatlarının hızla yükselmesi, Türkiye’de altın talebinin artmasına neden oluyor. Türk toplumunda geleneksel olarak önemli bir yatırım aracı olan altın, özellikle tasarruf sahipleri tarafından yastık altında saklanıyor. Ancak, bu atıl durumda bulunan altınların ekonomiye herhangi bir katkısı bulunmuyor. Ekonomi yönetimi, yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması amacıyla altın sertifikası gibi çeşitli finansal enstrümanları devreye almaya çalışsa da, birçok vatandaş ‘belki ileride bir ev alırım ya da araç alırım’ düşüncesiyle altınlarını kendi imkanlarıyla saklama yolunu tercih ediyor.
Altın Peşinatlı Kredi Modeli Önerisi
Son dönemdeki yüksek kredi faiz oranları, kredili konut satışlarını ciddi şekilde azaltmış ve konuta olan talebi düşürmüştü. Hem yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması hem de konuta olan talebin artırılması amacıyla iş dünyasından yeni bir öneri geldi. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, konut piyasasının durgun olduğu bu dönemde “Vatandaş, aldığı konutun %25-30’unu yastık altındaki altınını getirerek ödesin. Merkez Bankası bu altınları alsın, rezervlerini artırsın. Ardından da 10-15 yıllık konut kredisini sübvansiyonlu olarak versin” dedi.
Altın Konut Modelinin Uygulanabilirliği
Peki, ‘altın konut’ modeli Türkiye’de uygulanabilir mi? Konut piyasasını canlandırmak için başka hangi formüller geliştirilebilir? Konuyla ilgili olarak Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şunları ifade etti: “Gayrimenkul sektöründe, aslında ilk kez konut sahibi olacaklara yönelik finansman modellerine ihtiyaç duyduğumuz bir dönemdeyiz. Mevcut kredi kampanyaları yapılmış olsa da, faiz oranları oldukça yüksek. Bu faiz oranları, insanların ev sahibi olma arzusunu önemli ölçüde baskılıyor. Özellikle döviz bazlı veya altın bazlı geliştirilebilecek finansman modellerinde, faiz indirimi ile sağlanacak fayda, konutta bekleyen talebi canlandırabilir. Gayrimenkul alımında peşinat biriktirenler, bu birikimlerini genelde altın, döviz gibi araçlarda tutuyorlar. Eğer bu model, bankalarda altının bozdurulması şeklinde kurgulanabilirse, fiziksel altınların getirilmesi çerçevesinde planlanabilirse bunun ekonomiye etkisi olabilir.”
Merkez Bankası Rezervlerine Olumlu Etki
Öte yandan, öngörülen bu model, evde yastık altında bekleyen altınların Merkez Bankası veya herhangi bir kamu bankasına teslim edilerek, düşük faizli kredi alınmasına yönelik bir düşüncedir. Burada faiz oranları belirleyici bir faktör olacaktır. Merkez Bankası’nın mevcut rezervlerine olumlu etkisi olması, bu noktada değerlendirilebilir.
Altın Konut Modelinin Piyasalara Etkisi
Küresel piyasalarda altının jeopolitik riskler nedeniyle değer kazandığı bir dönemdeyiz. Bu durum, gayrimenkul alacak kişiler için yeni bir finansman modeli oluşturursa, konut almak için bekleyen kişileri ve inşaat projelerini üretmiş ve satmakta zorlanan müteahhitleri de rahatlatacak bir uygulama olabilir. Bunun yanı sıra, tüketici tarafında ilgiyi artırmak için bazı ek düzenlemelere ihtiyaç duyulabilir. Örneğin, birden fazla kişinin konut kredisine ortak olması veya konut kredilerine ortak olmaları oranında tapularda hissedar olmaları gibi ek opsiyonlar da denenebilir. Aileler, çocuklarının ev sahibi olabilmesi için borçlanmalar yaparak bu süreci destekleyebilirler.
Gayrimenkul Alımında Artan İhtiyaç
Eylül ayında konut satışları, önceki aylara göre artış gösterdi. Toplamda eylül ayında tüm gayrimenkul türlerinde 285 bin tapu işlemi gerçekleştirildi ve bir önceki aya göre 5 bin daha fazla işlem yapıldı. Gayrimenkul alımında önemli bir iştah mevcut. Merkez Bankası’nın önümüzdeki aylarda yapabileceği faiz indirimleri de bu talebi artırma potansiyeline sahip.
Özel Bankalarda Faiz Oranları
Şu anda özel bankalarda aylık faiz oranı %2.89 seviyesinde. 1 milyon TL kredi, 120 ay vade ile çekildiğinde yaklaşık 29 bin 878 TL taksit tutarı olacak ve geri ödemesi 3 milyon 585 bin TL’yi bulacak. Yıllık maliyet oranı ise yaklaşık %41.8 seviyelerinde. Eğer gelecek faiz indirimi %2 seviyelerine inerse, burada daha iyi bir indirimden bahsedilebilecektir.
Faizlerin Düşmesi Durumunda Ödemeler
Yeni model, aşamalı bir model olarak da uygulanabilir. Getirilen altın oranı arttıkça, faiz oranı daha da aşağıya çekilebilecek şekilde bir sistem kurulabilir. Örneğin, 1 milyon TL için faiz oranı %1.9 seviyesinde olsa, aylık taksit tutarı 21 bin 217 TL seviyesinde olacaktır. Bu, mevcut faiz oranlarına göre aylık ödemelerde oldukça uygun bir düzeye dönüşebilir. Yaklaşık %1 oranında faizlerin düşürülmesi, aylık ödemeleri tüketici nezdinde 8 bin 660 TL seviyesinde düşürebilir.
