Çin’in Ekonomik Durumu ve Petrol Piyasası Üzerindeki Etkileri
Çin’in ekonomik büyümesini olumsuz yönde etkileyen başlıca faktörlerden biri, gayrimenkul sektörü ve konut piyasasında yaşanan daralmadır. Bu durum, dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin’de talep düşüklüğü beklentilerini artırmakta ve OPEC’in eylül ayına dair petrol piyasası raporuna yansımaktadır. OPEC, 14 Ekim’de yayımladığı raporunda, küresel petrol talebine yönelik tahminini önceki değerlendirmenin 106 bin varil altında açıklayarak, bu yılki talebin geçen yıla göre günlük 1 milyon 930 bin varil artışla 104 milyon 140 bin varil olacağını öngörmüştür.
Küresel petrol talebindeki yavaşlamanın büyük ölçüde Çin kaynaklı olacağına dair veriler içeren raporda, Çin’deki talep artışının bir önceki raporda öngörülen artışın 70 bin varil altında kaldığı ve günde 580 bin varil olarak belirlendiği ifade edilmektedir. Bu durum, piyasa aktörlerinin petrol talebinde beklenenin altında bir büyüme olacağına dair beklentilerini güçlendirmiştir.
Söz konusu günde Brent petrolün varil fiyatı %4 oranında değer kaybederek 75,43 dolardan kapanmıştır. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 15 Ekim’de yayımladığı eylül ayına ilişkin petrol piyasası raporunda, küresel petrol talebi öngörüsünü 38 bin varil düşürerek, bu yıl küresel petrol arzının önceki yıla göre günlük 660 bin varil artarak 102 milyon 900 bin varile ulaşacağını belirtmiştir. Bu gelişmelerle birlikte, en son 7 Ekim’de 80,8 dolardan kapanan Brent petrol, 18 Ekim’de haftayı 72,87 dolardan kapatarak haftalık bazda %7,3 oranında düşüş kaydetmiş ve geçen yılın ekim ayından bu yana en büyük kaybı yaşamıştır.
– “Petrol Piyasası, Çin’deki Talep Artışını Bekliyor”
Viyana Enerji Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Fereydoun Barkeshli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dünyadaki ekonomik gelişmelerin OPEC’in küresel petrol talebi öngörüsünü üst üste üç ay düşürmesinde kritik bir rol oynadığını belirtti. Barkeshli, Çin’in son 30 yıldır küresel petrol talebinin itici gücü olduğuna dikkat çekerek, ülkenin ekonomisine yönelik endişelerin sonucunda alınan tedbirlerin, 2024’ün üçüncü ve dördüncü çeyreklerinde ülke ekonomisinin büyüyeceği yönündeki beklentileri artırdığını ancak bunun somut bir talep artışına yol açmadığını ifade etti.
Barkeshli, ayrıca Çin’deki ekonomik gelişmelerin Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkelerini hızlı bir şekilde etkilediğini belirterek, Çin’deki talep düşüşünün ASEAN ülkelerinin petrol talebinin de azalmasına yol açtığını dile getirdi. Küresel petrol talebinin 2025 için de aşağı yönlü revize edildiği düşünüldüğünde, bir sonraki yıl için daha düşük fiyatların beklenebileceğini vurgulayan Barkeshli, “Uluslararası petrol piyasası, Çin’de talebin arttığına dair veriler olmadan güzel günler göremeyecek.” şeklinde konuştu.
– “Avrupa, Yılın İkinci Yarısına Eli Dolu Girdi”
Barkeshli, küresel petrol talebi öngörüsünün düşmesinde jeopolitik faktörlerin de önemli bir rol oynadığını ifade ederek, “Avrupa, 2023 ve 2024’ün ilk yarısında Rusya-Ukrayna Savaşı ve enerji güvenliği endişeleri nedeniyle yakıt alımlarını artırdı. Dolayısıyla Avrupa, yılın ikinci yarısına nispeten eli dolu girdi.” diye ekledi. Ayrıca, ABD yönetiminin İsrail’e düzenlediği saldırıya yanıt olarak İran’ın petrol ve petrokimya sektörlerine yönelik yaptırımları uygulamaya koyduğunu ve mevcut yaptırımları güçlendirme sözü verdiğini hatırlatan Barkeshli, piyasa gözlemcilerinin bu kararı ciddiye almaması nedeniyle talep artışının tetiklenmediğini belirtti.
ABD Hazine Bakanlığı, 11 Ekim’de İran’ın enerji gelirlerini elde etme kabiliyetini sınırlayarak ülke üzerindeki mali baskıyı artırdığını duyurmuştu. Barkeshli, bunun yanı sıra, ABD Başkanı Joe Biden’ın petrol fiyatlarını seçmenlerin kararını etkileyebilecek bir faktör olarak gördüğü için seçimlerden önce fiyatlarda artış baskısı görmek istemediğine dikkat çekerek, “Her mevcut aday, faiz oranlarını istikrarda tutmak ve yerel üretimle tankları doldurmak için elinden geleni yapar.” şeklinde yorumda bulundu.
– “OPEC ve IEA Farklı Hesaplama Yöntemleri Kullanıyor”
OPEC ve IEA’nın açıkladığı farklı talep tahminlerinin çeşitli düşünce ve medya kuruluşları tarafından gündeme getirildiğini vurgulayan Barkeshli, “OPEC ve IEA hesaplamalarında farklı metodolojiler ve tahmin modelleri kullanıyor. OPEC, üreticilerin arz verilerine doğrudan erişim sağlaması nedeniyle arz tahminlerinin en iyisi. İki sekreterlik arasındaki tahmin farkları, önceki yıllarda da gözlemlenmişti. Bu yıl ise veriler ve rakamlar bir derece politize edildi.” dedi.
Barkeshli, birçok ajans, banka ve özel kurumun talep tahminleri sağladığını belirterek, “Her şirket, kendisinin veya müşterilerinin beklentileri ve çıkarları doğrultusunda rakamlar yayınlıyor. Bu nedenle, verilerde zaman zaman bir yön ve amaç hissinin bulunması kaçınılmaz. Tahminlerime göre çoğu analizde farklılıkların kaynağı Çin’in talep verileri olmuştur.” şeklinde konuştu.
– “Petrol Piyasası 2024’ü Arz Fazlası ile Kapatacak”
Bağımsız petrol piyasası analisti Gaurav Sharma da piyasa oyuncularının arz endişelerinin hafiflemesinin OPEC’in talep tahminini aşağı çekmesinde önemli olduğunu ifade etti. Sharma, 2024’ün başında pek çok kişinin arz fazlası yaşanacağı konusuna şüpheyle yaklaştığını belirterek, “Ancak şimdi petrol piyasasının 2024’ü arz fazlası ile kapatıp 2025’e aynı şekilde gireceği kesin.” görüşünü paylaştı.
Çin’in tüketiminin yakın vadede canlanacağına dair beklentilerin azalmasının da söz konusu verilere katkıda bulunduğunu belirten Sharma, “İran’ın Çin’e olan ihracat akışının muhtemelen devam etmesi bekleniyor. Sorun, Çin’in 2025’te İran’ın günlük 1,65 milyon varil ihracatının büyük kısmını satın alıp almayacağı. Çin’in ekonomik büyümesi ya da bu büyümenin yetersizliği bu noktada belirleyici faktör olabilir.” değerlendirmesini yaptı.
Kaynak: Sözcü
