Milyonlarca çalışan, uzun yıllar boyunca prim ödeyerek emekli olmayı beklerken, emeklilikte alacakları maaş miktarını merak ediyor. 4A (SSK) ve 4B (Bağ-Kur) sigortalıları, e-Devlet üzerinden “4A Emekli Aylığı Hesaplama” ve “4B Emekli Aylığı Hesaplama” seçeneklerini kullanarak, son yatırdıkları primler doğrultusunda tahmini emekli maaşlarını öğrenebiliyor. Ancak, emeklilik başvurusunun belirli tarihlere kadar yapılmaması durumunda maaşlarında önemli kesintilerle karşılaşmaları olası. Bu konu, uzun zamandır gündemde olan ve birçok yorum yapılan bir mesele.
Bu konuda SGK uzmanı Özgür Erdursun, Dünya gazetesinde yayımladığı köşe yazısında “Emekli olmak için 2024 mü 2025 mi? Ne yapmalı?” başlığıyla detaylı bir değerlendirme yaptı.
Emekli Aylıkları Ne Kadar Azalacak?
”Emekli aylıkları yüzde 30-33 oranında azalacak” diyen Erdursun, SSK ve Bağ-Kur’da 31/12/2024 tarihine kadar emeklilik müracaatında bulunanların, 4/C ve kamuda çalışanların ise 14/01/2025’e kadar emeklilik müracaatında bulunmaları durumunda sistemde gördükleri emekli aylıklarını alacaklarını belirtti. Emeklilik müracaatını bu tarihlerden sonra yapacak olanların emekli aylıklarının %30-33 arasında azalacağına dikkat çekti.
”Emekli aylığı hesaplamasında enflasyon ve buna bağlı olarak Güncelleme Katsayı değişikliklerinden dolayı, SSK, Bağ-Kur, banka ve 1.10.2008 sonrasında memur olanlar, 2024’de emekli olmayıp emekliliğini 1/1/2025 ve sonrasına bırakanların emekli aylıklarında 2024 yılı enflasyonuna göre ciddi kayıplar yaşanacak. Eğer 2024 yılı enflasyonu %41.5 olursa yaklaşık %33, %45 olursa yaklaşık %30 kayıp yaşanacak” dedi.
Hükümet yetkilileri, bir taraftan ülkemizde emekli sayısının fazla olduğuna dikkat çekerken diğer taraftan emekliliğini hak etmiş ancak emekli olmak istemeyenleri zorlayan mevcut emekli aylığı hesaplama sisteminde değişiklik yapmamaktadır. Bu durum, yıllar sonra milyonlarca çalışanın alacağı emekli aylıklarının da şimdiden tırpanlanmasına neden oluyor. Hükümet yetkililerinin bu konuda çalışma yaptığını belirtmelerine rağmen, henüz kamuoyu ile paylaşılmış bir bilgi bulunmuyor.
2024’de Emekli Olmalı Mıyım?
2024’de emekliliğini hak edenlerin emekli olduktan sonra SGDP ile çalışabileceklerini vurgulayan Erdursun, 2024’de emeklilik müracaatında bulunmaları gerektiğini belirtti. “Eğer emekli olduktan sonra çalıştığım şirket beni tekrar çalıştırmazsa, bir iki yıl daha çalışırım, sonra emekli olurum” diyenlerin, 2024’de emekli olmazlarsa kaybedeceklerini ifade etti.
2024’de Emekliliğini Hak Ettiği Halde, İşverenin Emekli Çalıştırmaması Durumunda:
- 2024 emekli aylığı, 2025 emekli aylığı ile karşılaştırılmalı.
- 2024 maaşı, 2025 ortalama maaşı ile değerlendirilmelidir.
- Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen Prime Esas Kazançları göz önünde bulundurulmalı.
- Cebine girecek emekli aylığı ile cebine girmeyecek maaşı arasındaki fark belirlenmeli.
- Emekli olmazsa %30-33 arasında düşecek emekli aylığı zararının kaç yılda amorti edileceği hesaplanmalı ve buna göre emeklilik kararı verilmelidir.
Tek Yıllık Bir Zarar Olmayacak
Bu zarar, yalnızca 2024’ten 2025’e geçilirken yaşanmayacak; enflasyon TÜİK’e göre düşme eğilimde olduğu için 2025’ten 2026’ya geçerken de benzer bir durumla karşılaşılacak. 2022’den 2023’e geçişte de aynı sorun yaşanmıştı. Örneğin, EYT’liler 3.3.2023’de EYT yasası çıktığı için zorunlu olarak 2023’ü tercih etmişti ve 2023’de emeklilik için müracaatta bulunanlar %17 kayıp yaşamışlardı.
Sonuç olarak, emekli olmak için yıllarca çalışıyor ve prim ödüyoruz, ancak emekli aylıkları cebimize girmeden dahi emekli aylığı hesaplama sisteminden dolayı düşüyor, değerini koruyamıyor ve emekli olduktan sonra da gerçek enflasyon oranında değerlenmiyor. Bu nedenle emekli aylıkları, emeklileri mutlu etmiyor.
O Tarihten Sonra Memurlara Uyarı
Özgür Erdursun, ”1.10.2008’den sonra memur olanlar emekli olmak için iki kere düşünün” diyerek şu hususlara dikkat çekti:
- Çalışırken memur gibi maaş alırlar.
- Emekli aylıkları SSK’lı gibi hesaplanır.
- SSK’lı gibi aylığı hesaplanır ancak özel sektördeki gibi netten brütü hesaplanmaz.
- Özel sektörde net 51 bin 300 TL alan kişinin brütü yaklaşık 68 bin 000 TL iken, kamuda 51 bin 300 TL netin brütü 26 bin 780 TL olarak değerlendirilir. Maaşının büyük kısmı ek ödeme olarak verilir ve bu ek ödeme maaş hesabında dikkate alınmaz.
- Memur gibi ikramiyeleri hesaplanır; ek gösterge, kademe ve derece dikkate alınır.
- Çok düşük emekli aylığı alırlar.
- İkramiyesini memur gibi alır.
- Emekli zammı memura verilen zam oranında olur. 51 bin 300 TL maaşla çalışırken emekli olduklarında 16-17 bin TL emekli aylığı alırken, özel sektörde bu tutarlardan çalışan 30-35 bin TL emekli aylığı alır.
- Emekli olduklarında, çalışırken aldıkları ücretin yaklaşık 1/3’ünü alırlar.
- Ek gösterge, kademe ve derece emekli aylığını hesabında işine yaramaz.
Ne zaman emekli olmayı hak ettiğinizi, ne zaman emekli olmanız gerektiğini, ”Hangi statüden emekli olacaksınız? Eksik günlerinizi nasıl tamamlarsınız? Borçlanma tutarlarını kaç TL’den yapmalısınız? Emeklilik planlarınızı doğru yapın, mağdur olmayın” diyerek yazısını sonlandırdı.
Kaynak: Sözcü
