Freedom House 2024 İnternette Özgürlük Raporu Yayınladı
Washington merkezli uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House, 2024 yılına ait “İnternette Özgürlük Raporu”nu kamuoyuyla paylaştı. Raporda Türkiye, internetin özgür olmadığı ülkeler kategorisinde yer almaya devam ediyor. Rapor, “Türkiye’de internet özgürlüğü ciddi anlamda zarar görmeye devam ediyor” şeklinde bir değerlendirme içeriyor. Ayrıca, kamuoyunda “Sansür Yasası” olarak bilinen yasanın yürürlüğe girmesinin ardından geçen ilk 18 ayda 41 gazeteci hakkında 27 soruşturma açıldığı, 10 gazetecinin gözaltına alındığı belirtildi.
Freedom House’un 2024 İnternette Özgürlük Raporu, Adrian Shahbaz, Allie Funk ve Kian Vesteinsson tarafından hazırlandı ve 72 ülkedeki internet özgürlüğüne dair kapsamlı değerlendirmeler içeriyor. Bu yıl yapılan değerlendirmelere göre, internetin 19 ülkede özgür, 32 ülkede kısmen özgür ve 21 ülkede özgür olmadığı sonucuna varıldı.
HAPİS CEZALARI VE ERİŞİM ENGELLERİ
Rapora göre, Türkiye’nin internet özgürlüğü durumu Freedom House Türkiye raportörü ve Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi Medya Özgürlüğü İzleme Sorumlusu Gürkan Özturan tarafından kaleme alındı. Türkiye’nin puanı 30’dan 31’e yükselmiş olsa da, rapor, sosyal medya paylaşımları nedeniyle verilen ağır hapis cezaları, çok sayıda erişim engeli ve içerik kaldırma kararları gibi sebeplerle internet özgürlüğünün hala ciddi tehditler altında olduğunu vurguladı. İktidarın, “sansürü artıran ve çevrimiçi söylemleri suç haline getiren çeşitli yasaları” yürürlüğe koyduğu ifade edilerek, “Çevrimiçi trol ağları, hükümet yanlısı dezenformasyonu yaymaya devam ederken gazeteciler, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları çevrimiçi içerikleri nedeniyle hukuki baskılarla karşı karşıya kalıyor” denildi.
BAĞLANTI SORUNLARI
Son bir yıl içinde Türkiye’de yaşanan bazı önemli gelişmeler ise şöyle sıralandı:
- Ocak 2024’te Anayasa Mahkemesi, ‘kişilik haklarının ihlali’ gerekçesiyle engelleme ve içerik kaldırma kararları vermek için sıkça başvurulan bir kanun maddesini iptal etti. Ancak bu karar, rapor dönemi sona ermeden yürürlüğe girmedi ve yetkililer önemli erişim engelleri uygulamaya ve içerik kaldırmaya devam etti.
- Aralık 2023’te, 17 sanal özel ağ (VPN) hizmeti mahkeme kararı olmaksızın engellenerek çevrimiçi medya ortamı daha da daraltıldı.
- Şubat 2023 depremlerinin ardından, deprem bölgesindeki birçok şehirde bağlantı sorunları devam etti.
- Dezenformasyon Yasası’nın yürürlüğe girmesinin ilk 18 ayında 41 gazeteci hakkında 27 soruşturma açıldı; 10 gazeteci gözaltına alındı, 15 gazeteci hakkında dava açıldı ve 18 gazeteci hakkındaki soruşturmalar hala devam ediyor.
OTORİTERLEŞME VURGUSU
2002 yılından bu yana iktidarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AKP’nin son yıllarda giderek otoriterleştiği ve bu durumun Anayasa değişiklikleri yoluyla güç kazanarak muhalifleri hapse atma gibi yöntemlerle pekiştirildiği ifade edildi. Derinleşen ekonomik kriz, yıkıcı depremler ve Mayıs ayında yapılan seçimler, hükümete 2023 yılında muhalefeti bastırmak ve kamusal söylemi sınırlandırmak için yeni teşvikler sağladı.
Freedom House Türkiye Raportörü Gürkan Özturan, Türkiye’de internet özgürlüğünün önceki yıllarda olduğu gibi altyapıyı tahrip eden bir doğal afet yaşanmaması dolayısıyla bu yılki analizde 1 puanlık bir artış gözlemlense de, bu durumun internet özgürlüğünü tehdit eden unsurların devam ettiği gerçeğini değiştirmediğini kaydetti. Özturan, “Özgür olmayan internet ortamı döngüsünü kırmak için yasa ve yönetmeliklerin hak temelli olması gerekmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: Sözcü
