Haydarpaşa Dayanışması’ndan Tepki
Haydarpaşa Dayanışması, Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilmesine yönelik sert bir tepki gösterdi. Yapılan açıklamada, “Bugün yalnızca Haydarpaşa ve Sirkeci gibi kamusal mekânlar yok edilmiyor. Kadınlar, hayvanlar, çocuklar ve doğa da yok ediliyor. Oysa bunların hiçbiri birbirinden bağımsız değil. Yıkıma karşı yaşamı savunan herkesi, tüm kent hakkı savunucularını, demiryolcuları, mimarları, kadınları, emekçileri, öğrencileri, akademisyenleri, sanatçıları ve aktivistleri Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının demir yolu işlevine sahip çıkmaya çağırıyoruz” denildi.
Polisle Gerilim Yaşandı
Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması’nın çağrısıyla, Haydarpaşa Garı ve Sirkeci Garı’nın Kültür Bakanlığı’na devredilme kararına karşı bir eylem gerçekleştirildi. Eylem, Kadıköy İskele Meydanı’nda başladı ve ‘Kültürel miras satılamaz’ ile ‘Haydarpaşa gardır kayyıma hayır’ sloganları atılarak Haydarpaşa Garı önüne yürüyüş yapıldı. Zaman zaman polis ile kent savunucuları arasında tartışmalar yaşandı. Eyleme Kadıköy Belediye Başkanı Mesut Kösedağı, CHP Kadıköy İlçe Başkanı Ali Narin ve Taksim Dayanışması sözcülerinden mimar Mücella Yapıcı da katıldı.
Ortak basın açıklamasını Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası Genel Başkanı Tonguç Özkan okudu. Özkan, Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının, dünya genelinde iki kıtayı demir yolları ile birleştiren ve eşsiz bir örnek olarak uluslararası ve ulusal koruma otoriteleri tarafından ‘yaşayan endüstri mirası’ olarak kabul edildiğini vurguladı. “Evrensel koruma ilkeleri, İstanbul’un deprem gerçeği ve ulaşım ihtiyaçları dikkate alınarak, garlarımızın ‘gar’ olarak kullanılmaya devam etmesi ve trenlerimizle birlikte topluma bir an önce iade edilmesi yaşamsal bir zorunluluktur” dedi.
Öne Çıkan Başlıklar
- Haydarpaşa Garı, limanı ve çevresinin 2000’li yıllardan bu yana iktidar ve emrindeki TCDD yönetimi tarafından büyük bir inatla sermayeye peşkeş çekilme girişimine karşı, toplumun tüm duyarlı kesimleri ile birlikte yılmadan ve usanmadan bir direniş veriliyor.
- Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması olarak, gerek hukuksal alanda, gerekse 19 yıldır durmaksızın sürdürdüğümüz pazar nöbetleri ile, 2005 yılından bu yana yaşayan endüstriyel kültür varlığımız olan Haydarpaşa Garı’nın endüstriyel ve kamusal demir yolu işlevini korumak için mücadele ediyoruz.
- 2004 yılından itibaren, TCDD ve kamusal alanlarımızın özelleştirilmesine dair yasalar çıkartılarak, koruma kurulu kararları yok sayılarak, şeffaflıktan uzak projeler ve sözleşmeler yapılarak kamu kaynakları milyonlarca lira zarara sokulmakta; İstanbul’un en önemli ulaşım yapıları ve ihtiyacı olan Haydarpaşa limanı, Haydarpaşa Garı, Sirkeci Garı, ulusal ve uluslararası gayrimenkul, turizm vb. sermayesinin emrine sunulmaya çalışılmaktadır.
Haydarpaşa ve Sirkeci Kültür Bakanlığı’na Devredildi
- Haydarpaşa Garı’nın gar işleviyle milyonlarca lira harcanarak yapılan restorasyonu ve arkeolojik çalışmaları sona erip trenleriyle ve toplumla buluşması beklenirken, iktidar bu kez karşımıza ‘kültür vadisi’ adı altında bir proje çıkardı.
- TCDD’nin kendi müdürlüklerinin dahi İstanbul’un merkezi garı olan Haydarpaşa ve Sirkeci garlarına olan ihtiyacı ısrarla belirtilmesine rağmen, TCDD yönetimi tarafından Ağustos 2024’te yapılan bir protokolle Haydarpaşa ve Sirkeci Garları 29 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredildi.
- Hukuksuz ve kamu yararına aykırı bulunan bu protokole karşı TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ve Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası tarafından, protokolün yürütmesinin durdurulması ve iptali için idari yargıda dava açılmıştır.
Garlara Sahip Çıkılmalı
Haydarpaşa ve Sirkeci garları, sembolik birkaç trenin geleceği bir istasyona dönüştürülmek isteniyor. Tüm dünya metropollerinde şehir merkezindeki garların ihtiyaç duyduğu trenlerin bakım, onarım, depo ve park alanları gibi yerler Haydarpaşa ve Sirkeci söz konusu olduğunda planlara dahil edilmiyor. Örneğin, Adapazarı Garı’nın 4 peron ve 6 yolu olduğu bir durumda, Anadolu Yakası’nın tarihi garı Haydarpaşa’da sadece 3 peron ve 4 yol planlanıyor.
Venedik’in Santa Lucia Garı’nda bile 23 peron bulunurken, Sirkeci’de yalnızca yılda 1 kez Orient Ekspres, Haydarpaşa Garı’nda ise günlük sadece birkaç çift YHT işletmek planlanıyor. Sirkeci ve Haydarpaşa garlarındaki peron sayılarının bu kadar az tutulmuş olması, demiryolculuk işletmeciliğinin hakkıyla yapılmasının önüne geçmektedir. Bu durumun bilinçli olarak yapıldığını biliyoruz.
Tüketim Vitrini Haline Getirilmek İsteniyor
Haydarpaşa ve Sirkeci garları, halka hizmet eden kamusal ulaşım mekanları olarak değil, sermaye yatırımlarının yapılacağı Galataport benzeri tüketim vitrinleri haline getirilmek isteniyor. Asli görevi kültür varlıklarımızı korumak olan Kültür ve Turizm Bakanlığı, Haydarpaşa Garı’nın tüm işlevleri ile korunmasına dair kendi bünyesindeki Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarını dahi dava konusu etmiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bir kez daha önemle hatırlatıyoruz; Haydarpaşa ve Sirkeci garları, dünya genelinde iki kıtayı demiryolları ile birleştiren ve bir başka örneği bulunmayan, gerek uluslararası gerekse ulusal koruma otoriteleri tarafından ‘yaşayan endüstri mirası’ olarak kabul edilmiştir. Bu ‘yaşayan’ endüstriyel mirasın sermayeye peşkeş çekilerek öldürülmesine asla müsaade etmeyeceğiz. Evrensel koruma ilkeleri, İstanbul’un deprem gerçeği ve ulaşım ihtiyaçları dikkate alınarak, garlarımızın ‘gar’ olarak kullanılmaya devam edilmesi ve trenlerimizle birlikte topluma bir an önce iade edilmesi yaşamsal bir zorunluluktur.
Sahip Çıkmaya Çağırıyoruz
Toplumsal ihtiyaçları ve evrensel ilkeleri görmezden gelen tüm projeler gibi, meşruluktan uzak bu projeleri de reddediyoruz. Yirmi yıldır sürdürdüğümüz haklı mücadelemiz, Haydarpaşa ve Sirkeci garları tam kapasite ile topluma iade edilene kadar sürecektir. Kültür-sanatın araçsallaştırılması ile demiryolcuların, emekçilerin, işçilerin ve garlardaki küçük esnafın Haydarpaşa ve Sirkeci’de yerinden edilmesine, koparılmasına izin vermeyeceğiz.
Haydarpaşa Garı, tren seferleri ve tüm işlevleriyle halkın kullanımına sunulana kadar ‘Haydarpaşa gardır, gar kalacak’ demekten ve nöbetlerimizden vazgeçmeyeceğiz. Bu kapsamda, tüm kent hakkı savunucularını ve halkımızı şehrin garlarına sahip çıkmaya ve birlikte mücadele etmeye çağırıyoruz. Bugün yalnızca Haydarpaşa ve Sirkeci gibi kamusal mekânlar yok edilmiyor. Kadınlar, hayvanlar, çocuklar ve doğa da yok ediliyor. Oysa bunların hiçbiri birbirinden bağımsız değil. Yıkım ve yok etmeye dayalı iktidar politikalarına karşı yaşamı ve müterekeleri savunan herkesle bu mücadelede ortaklaşmak istiyoruz. Yıkıma karşı yaşamı savunan herkesi, tüm kent hakkı savunucularını, demiryolcuları, mimarları, kadınları, emekçileri, öğrencileri, akademisyenleri, sanatçıları ve aktivistleri Haydarpaşa ve Sirkeci garlarının demir yolu işlevine sahip çıkmaya çağırıyoruz.”
Basın açıklaması, “Haydarpaşa gardır, gar kalacak” sloganıyla Haydarpaşa Garı önünde son buldu.
Kaynak: Sözcü
