İklim Krizi ve Karbon Emisyonları Üzerine Uyarılar
Birleşmiş Milletler Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Genel Sekreteri Celeste Saulo, “Bir yıl daha ve bir rekor daha” diyerek, dünya liderlerine iklim krizine karşı acil ve etkili önlemler almaları gerektiğini hatırlattı. Bu rekor seviyenin, fosil yakıtların yüksek oranlarda kullanılmaya devam etmesi, büyük orman yangınları ve ağaçların karbon emilim kapasitesindeki olası düşüş gibi etkenlerden kaynaklandığı vurgulandı.
Bilim insanları, 2023 yılı itibarıyla atmosferdeki karbon dioksit seviyesinin milyonda 420 parçacık (ppm) olduğunu gözlemlemiş durumda. Bu rakam, Sanayi Devrimi öncesine göre %51 oranında daha yüksek bir seviyeyi temsil ediyor. Ayrıca, metan ve azot oksit gibi daha kısa süreli ancak güçlü kirleticilerin de hızla artış gösterdiği belirtiliyor. Metan seviyesi, 1,934 milyar parçacık seviyesine ulaşarak sanayi öncesi döneme göre %165’lik bir artış göstermiştir. Azot oksit yoğunluğu ise milyarda 336,9 parçaya çıkarak %25 oranında bir artış kaydetmiştir.
Saulo, “Paris Anlaşması’nın 1,5°C hedefi yolundan sapmış durumdayız” diyerek, atmosferdeki her bir ppm artışının ve her bir sıcaklık artışının dünya ve insan hayatı üzerinde önemli etkileri olduğunu vurguladı. Fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkan gazlar, gezegeni ısıtarak küresel sıcaklığın artmasına sebep oluyor. Dünya Meteoroloji Örgütü, bu ısınmanın orman yangınlarının şiddetini artırabileceği ve okyanusların karbon emilimini olumsuz yönde etkileyebileceği gibi “kritik öneme sahip” iklim geri bildirimlerine yol açabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Son on yılda küresel emisyon artışında bir yavaşlama gözlemlense de atmosferdeki karbon yoğunluğunun hızla artmaya devam etmesi, değişen iklim koşullarında karbon emici kaynakların ne kadar etkili kalabileceği konusunda soru işaretleri doğurmaktadır. Gezegen, milyonlarca yıl önce bu seviyelerde karbon dioksit yoğunluğu yaşamıştı; o dönemde dünya, bugünden 2-3 derece daha sıcaktı ve deniz seviyesi 10-20 metre daha yüksekti.
Norveç’teki Cicero araştırma merkezinden iklim bilimci Glen Peters, atmosferdeki sera gazı yoğunluklarının, insanların emisyon azaltma çabalarında ne kadar ilerleme kaydedebildiğinin en doğru göstergesi olduğunu ifade ederek, mevcut verilerin bu alanda yeterli bir ilerleme kaydedilemediğini ortaya koyduğunu belirtti.
WMO’nun bu açıklamaları, önümüzdeki ay Azerbaycan’da gerçekleştirilecek COP29 iklim zirvesi öncesinde geldi. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın Perşembe günü yayımladığı rapor, yüzyıl sonuna kadar dünya sıcaklığının 3°C’ye ulaşabileceği uyarısını yaptı. Bu durum, dünya liderlerinin ısınmayı 1,5°C’de durdurma taahhüdü ile çelişiyor.
Imperial College London’dan iklim bilimci Joeri Rogelj, “Atmosferde rekor seviyeye ulaşan karbon dioksit, ekonomilerimizin havaya bıraktığı rekor sera gazlarının mantıklı bir sonucudur” dedi. Rogelj, mevcut eğilimlerin devam etmesi halinde küresel ısınmanın Paris Anlaşması’nın belirlediği tüm sınırları aşacağını belirterek, bu gidişatın sürdürülebilir olmadığını ifade etti. Bilim insanları, emisyonları yüzyılın ortasına kadar sıfıra indirmek için yıllık 1 ila 2 trilyon dolar yatırım gerektiğini tahmin ediyor.
WMO, her geçen ppm ve her sıcaklık artışının dünyada daha fazla iklim felaketine kapı araladığını belirterek, hükümetlerin hızlı ve etkili bir şekilde harekete geçmeleri gerektiğini vurguluyor.
Kaynak: Sözcü
