İktidarın Özelleştirme Politikaları ve Sonuçları
İktidara geldikleri günden bu yana, devletin en kıymetli varlıklarını özelleştirme yoluyla satmak için ciddi miktarda para harcayan hükümetin, kamu malını satarken bile yüzlerce milyar TL harcadığı ortaya çıktı. Resmi verilere göre, bugüne kadar gerçekleştirilen tüm özelleştirmelerden 71.1 milyar dolar elde edildi. Ancak bu gelirin yalnızca 50.7 milyar doları Hazine’ye aktarılabildi. Geride kalan 20.4 milyar dolarlık özelleştirme geliri ise özelleştirme süreçlerinin masraflarına harcandı. Bu harcamalar, Türk Telekom, Tüpraş, Petkim, Erdemir ve TEKEL gibi büyük kuruluşlardan elde edilen gelirleri bile aşmış durumda. Veriler, bu özelleştirmelerin çoğu zaman gereksiz yere yapıldığını açıkça ortaya koyuyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan 2025 yılı bütçe yasa teklifine ilişkin raporlarda yer alan bilgilere göre, bugüne dek 277 kuruluş, hisse satışı veya varlık satış/devri yöntemiyle özelleştirildi. Bu özelleştirmeler sonucunda toplamda 150 milyar 900 milyon TL gelir elde edildi. Bu gelirin döviz karşılığı ise 71.1 milyar dolar olarak hesaplandı.
Aşırı Harcamalar ve Sonuçları
Özelleştirme sürecinde işten çıkarılan çalışanlara iş kaybı tazminatları ödenirken, kurumların özelleştirilmesi için büyük miktarlarda para harcandı. Nihayetinde, kamu mallarının satışından elde edilen kaynağın 20.4 milyar doları, özelleştirme sürecinde yok oldu. Bu miktar, günümüz parasıyla yaklaşık 693.6 milyar lira gibi devasa bir tutara denk geliyor. Özelleştirme masrafları düşüldükten sonra geriye sadece 119.2 milyar TL, döviz karşılığı olarak ise 50.7 milyar dolar kaldı. Bütçe belgelerinde özelleştirmenin toplum refahını artırdığı yönünde iddialar yer alsa da, gerçekler oldukça farklı bir tablo ortaya koyuyor.
Kuruluşların Kaybı ve Ekonomik Etkileri
Özelleştirmelere yalnızca bir kaynak olarak bakılması ve elde avuçta ne varsa satılarak nakde çevrilmeye çalışılması, ciddi sonuçlar doğurdu. Yerel ekonomiyi ayakta tutan et, süt, şeker, tütün ve tekstil fabrikaları gibi birçok önemli işletmenin satışa çıkarılması, bu bölgelerde işsizlik oranlarını artırdı ve göçlere yol açtı. Örneğin, büyük tepkilere rağmen yok pahasına satılan 13 şeker fabrikasından devletin kasasına yalnızca o dönemin parasıyla 4 milyar 851 milyon TL girdi. Bu tutar, 693 milyar liralık özelleştirme masraflarının yanında adeta devede kulak kalıyor.
Kaynak: Sözcü
