Intelsat 33e Uydusunun Gizemli Parçalanması
Uzayda görev yapan Intelsat 33e adlı büyük iletişim uydusu, beklenmedik bir olay sonucunda parçalandı. Yaklaşık 35 bin kilometre yükseklikte, Hint Okyanusu üzerinde bulunan bu uydu, Avrupa, Orta Afrika, Orta Doğu, Asya ve Avustralya’daki kullanıcılara geniş bant iletişim hizmetleri sunuyordu. Ancak, 20 Ekim’de bir anda yaşanan güç kaybının ardından, kısa bir süre içerisinde, ABD Uzay Kuvvetleri uydunun en az 20 parçaya ayrıldığını doğruladı. Bu beklenmedik olay, dünya yörüngesindeki uzay çöplerinin sayısını artırarak daha büyük bir tehdit oluşturdu. Uzay çöpleri ile mücadelede yeni zorluklar gündeme gelirken, Intelsat 33e’nin parçalanmasının nedenleri hala belirsizliğini koruyor. Peki, Intelsat 33e neden parçalandı ve bu durum gelecekte daha fazla uydu için bir tehlike mi?
Parçalanan Uydunun Tarihçesi
Boeing tarafından üretilen Intelsat 33e, Ağustos 2016’da uzaya fırlatıldı. Ancak, uydu daha önce de çeşitli teknik sorunlar yaşamıştı. 2017 yılında, uydunun birincil iticisi ile ilgili yaşanan problemler nedeniyle yörüngesine planlanandan üç ay geç ulaşmıştı. Bunun yanı sıra, istasyon koruma faaliyetleri sırasında beklenenden daha fazla yakıt tüketmesi, görev süresini 2027 yılına kadar kısaltmıştı. Bu sorunlar nedeniyle şirket, 78 milyon dolarlık bir sigorta talebinde bulunmuştu. Ancak, uydunun parçalandığı sırada sigortasının bulunmadığı bildirilmişti.
Uzay Çöpleri Büyüyen Bir Tehdit
Intelsat 33e’nin beklenmedik parçalanması, dünya yörüngesindeki uzay çöpleri sorununu yeniden ön plana çıkardı. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) tahminlerine göre, dünya yörüngesinde 10 cm’den büyük 40.000’den fazla ve 1 cm’den küçük 130 milyondan fazla enkaz bulunuyor. Bu enkazlar, uzaydaki diğer uydular ve görevler için ciddi bir tehlike teşkil ediyor.
Intelsat 33e’nin parçalanması, küçük boyuttaki enkazların izlenememesi nedeniyle potansiyel riskleri daha da artırıyor. Science Alert’te yer alan haberlere göre; yüksek irtifalarda bu enkazları tespit etmek giderek zorlaşıyor ve dünya yörüngesi daha tehlikeli bir hale geliyor. Haziran ayında yaşanan benzer bir olayda, RESURS-P1 uydusu düşük dünya yörüngesinde parçalanarak 100’den fazla izlenebilir parça üretmişti.
Kim Sorumlu Tutulacak?
Bu tür olaylarda, uzaya nesne fırlatan ülke sorumlu tutulma potansiyeline sahiptir. 1972 tarihli Uluslararası Uzay Nesneleri Sorumluluk Sözleşmesi’ne göre, uzayda meydana gelen hasarların sorumluluğu fırlatıcı ülkeye aittir. Ancak pratikte bu sorumluluğun yerine getirilmesi oldukça zordur. 2023 yılında ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC), uzay çöpleri nedeniyle ilk kez bir ceza uygulamıştı. Ancak, Intelsat 33e olayı için benzer bir cezanın uygulanıp uygulanmayacağı hala belirsizliğini koruyor.
Uzayın artan kullanımı ile dünya yörüngesi giderek kalabalıklaşmakta. Uzay çöplerinin yarattığı riskleri yönetebilmek için sürekli gözetim ve takip teknolojilerinin geliştirilmesi büyük önem taşıyor. Ayrıca, uyduların görev süreleri sona erdiğinde yörüngeden güvenli bir şekilde çıkarılmaları da önemli bir konu olarak gündemde. Özellikle Uluslararası Uzay İstasyonu gibi büyük yapılar parçalanacak olursa, ortaya çıkacak enkaz miktarı çok daha büyük olacaktır. İstasyonun 2030 yılında görevini sonlandırması planlanıyor ve SpaceX de bu konuda bir sözleşme almış durumda.
Kaynak: Sözcü
