Her 8 kadından birinin yaşamı boyunca meme kanserine yakalanma riski olduğu düşünülmektedir. Ailede meme kanseri öyküsü en önemli risk faktörü olarak öne çıksa da, yumurtalık kanseri, rahim kanseri, prostat kanseri veya pankreas kanseri gibi diğer kanser türlerinin varlığı da meme kanseri riskini artırabilmektedir. Genel Cerrahi Uzmanı ve Meme Sağlığı Merkezi Direktörü Prof. Dr. Ali Uğur Emre, bu konuyla ilgili olarak şunları ifade etmektedir: “Sadece anne tarafındaki akrabalar dikkate alınmamalı; baba tarafından gelen genetik faktörler de meme kanseri riskini etkileyebilir. Özellikle prostat kanseri ve meme kanseri, genetik yatkınlıklar aracılığıyla, özellikle BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları ile bağlantılıdır. Ailede bu iki kanser türünün görülmesi, genetik testlerin ve düzenli sağlık taramalarının önemini artırmaktadır. Eğer bir birey bu mutasyonlara sahipse, meme ve prostat kanseri için risk altında olabilir; bu durum hem erkekler hem de kadınlar için ciddi sağlık sonuçları doğurabilir.”
Prof. Dr. Ali Uğur Emre, meme kanseri riskini etkileyen başlıca faktörleri şu şekilde sıralamaktadır:
- Yaş: Yaş ilerledikçe, özellikle 50 yaş üzerindeki kadınlarda meme kanseri riski artar.
- Cinsiyet: Kadınlar, erkeklere göre daha fazla risk altındadır; ancak erkeklerde de nadiren meme kanseri görülebilir.
- Ailede meme kanseri öyküsü: Anne, kız kardeş veya diğer birinci derece akrabalarında meme kanseri öyküsü olan kadınlar için risk daha yüksektir; özellikle 50 yaşından önce bu durumun varlığı riski artırır.
- Fiziksel aktivite eksikliği: Düzenli egzersiz yapmayan kadınların meme kanseri riski, aktif olanlara göre daha fazladır.
- Obezite: Menopoz sonrası dönemde obezite, meme kanseri riskini artıran önemli bir faktördür; yağ dokusu östrojen üretimini artırarak riski yükseltebilir.
- Genetik faktörler: BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları gibi genetik değişiklikler, meme kanseri riskini artıran etkenlerdendir.
- Kişisel kanser geçmişi: Daha önce bir memede meme kanseri geçirenlerin, diğer memede veya aynı memede tekrar kanser geliştirme riski yüksektir.
- Yoğun meme dokusu: Yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda, meme kanseri riski daha yüksektir; bu durum mamografi ile kanserin tespitini de zorlaştırabilir.
- Hormon tedavisi: Menopoz sonrası kullanılan hormon tedavileri, özellikle östrojen ve progesteron içerenler, meme kanseri riskini artırabilir; doğum kontrol haplarının ise uzun süreli kullanımında riski az da olsa artırabileceği düşünülmektedir.
- Erken adet ve geç menopoz: 12 yaşından önce adet görmek veya 55 yaşından sonra menopoz girmek, meme kanseri riskini artıran durumlar arasındadır.
- Geç yaşta ilk doğum ve çocuk sahibi olmama: İlk doğumunu 30 yaşından sonra gerçekleştiren veya hiç çocuk sahibi olmayan kadınlar, meme kanseri riski taşımaktadır.
- Radyasyon maruziyeti: Özellikle genç yaşlarda göğüs bölgesine radyasyon tedavisi almak (örneğin, başka bir kanser tedavisi nedeniyle) meme kanseri riskini artırabilir.
- Sigara: Sigara içmek, özellikle genç yaşlarda sigara kullanımına başlamak, meme kanseri riskini artırabilir.
- Diyet ve beslenme: Yüksek yağ içeren diyetler ve işlenmiş gıdalar tüketmek, meme kanseri riskini artırabilir; dolayısıyla sağlıklı bir beslenme alışkanlığı geliştirmek bu riski azaltabilir.
- Emzirme: Uzun süreli emzirme, meme kanseri riskini azaltan olumlu bir faktördür.
