Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Resmi Belgeleri Paylaştı
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), özel koleksiyonunda yer alan resmi istihbarat belgelerinin bir kısmını kamuoyuyla paylaştı. “Özel koleksiyon” olarak adlandırılan bu bölümde, en eskisi 1920 tarihli olmak üzere toplam 17 belge, MİT’in resmi internet sitesinde ziyaretçilerin erişimine açıldı. Bu belgeler, MİT’in tarihsel sürecini ve istihbarat faaliyetlerini gözler önüne seriyor.
Yayımlanan belgeler arasında, 1920’li yıllarda Adana ve Mersin’de bulunan konsolosluklar ile maske kuruluşlar bünyesinde çalışan yabancılar hakkında Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MAH) tarafından derlenen ayrıntılı bilgiler yer alıyor. Bu belgeler, o dönemdeki yabancıların faaliyetlerinin deşifresine yönelik yürütülen çalışmaları da kapsıyor. Özellikle, İstiklal Harbi’nin en şiddetli zamanlarında “Karakol Cemiyeti”ne sızarak bu cemiyetin kapanmasında önemli bir rol oynayan Mustafa Sagir isimli şahısla ilgili 1921 tarihli belge dikkat çekiyor. Bu belgenin, Osmanlıca yazılmış orijinal hali de MİT’in internet sitesinde sergileniyor.
Yayımlanan diğer belgeler arasında, “Rebeka” kod adıyla anılan Dilber Cavidan isimli kadın casusa dair, “çift hilal” simgesiyle damgalanmış 1921 tarihli “acil” ibareli rapor; Mart 1921 tarihli Erkan-ı Harbiye-i Umumiyye Riyaset-i Celilesine, yani Genelkurmay Başkanlığına gönderilen “Yavuz Grubu” mühürlü belge ve Felah Grubu’ndan 1922 yılında Erkan-ı Harbiye-i Umumiyye Riyaset-i Celilesine gönderilen “çift hilal” mühürlü yazı da yer alıyor.
MAH’ın Kuruluş Dönemi Belgeleri
Teşkilatın internet sitesinde ayrıca, MAH’a bağlı Kurmay Albay Şükrü Ali Bey’in tayinine dair, Başvekil İsmet İnönü ve Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün imzasını taşıyan 25 Aralık 1926 tarihli kararname de yer alıyor. İcra Vekilleri Heyeti’nin 19 Aralık 1926 tarihli mahrem kararnamesi ile kurulan MAH Teşkilatı Riyaseti’ne, Erkan-ı Harbiye’de görevli Şükrü Ali Bey’in tayin edildiği ve bu tebliğin Başvekalet tarafından ilgili kurumlara iletildiğine dair 27 Aralık 1926 tarihli belge de yayımlanan belgeler arasında bulunuyor.
Maksim Gorki’nin Filmine İlişkin İstihbarat Raporu
Ankara Merkezi Bölge Amirliği tarafından, Milli Emniyet Hizmeti Riyaset-i Celilesine 1 Mart 1927’de “zata mahsustur” yani “kişiye özel” gizlilik derecesi ile gönderilen şubat ayı faaliyet raporu, MİT’in internet sayfasında yayımlanıyor. Ayrıca, İstanbul Bölge Amirliği’nin Milli Emniyet Hizmeti Riyaset-i Aliyyesi’ne 31 Mart 1928 tarihinde gönderdiği raporda, Sovyet yazarı Maksim Gorki’nin ünlü romanı “Ana”nın film olarak İstanbul’da gösterime girdiği ve bu eserin güçlü bir komünizm propagandası olabileceği yönündeki değerlendirmeler yer alıyor.
MAH’ın kuruluş yıllarında, savunma açısından önemli bir mesai harcadığı hilafetin geri gelmesine yönelik faaliyetler hakkında “Kürt-Türk İade-yi Hilafet Komitesi Teşkilatı” adıyla oluşturulan istihbari şemanın da belgeler arasında yer aldığı görülüyor. Ayrıca, İzmir’e yeni gelen Fransa Konsolosu’nun yazdığı askeri raporun parçalarının sobadan alınıp bir araya getirilerek içeriğinin deşifre edilmesine dair İzmir Merkezi Amirliği’nin 4 Temmuz 1932 tarihli yazısı da dikkat çekiyor. Bu belgenin birleştirildikten sonraki Fransızca orijinal halinin yanı sıra Türkçe metni de MİT’in internet sitesinde yayımlanıyor.
Halide Edip Adıvar ve Goebbels’in Takibi
Yayımlanan belgeler arasında, Dahiliye Vekaleti’ne bağlı Emniyet Umum Müdürlüğü’nün 1935’te Türkiye’ye kısa süreliğine gelen Halide Edip Adıvar hakkındaki bilgi talebi ve MAH Reis Vekili Naci Perkel’in bu talebe ilişkin, “Biz casus takip ediyoruz. Rauf, Halide olsa olsa rejime karşı olabilirler. Peşlerine düşmedik ki.” şeklindeki yanıtı da dikkat çekiyor.
Ayrıca, MİT’in internet sitesi üzerinden erişilebilen belgeler arasında, gazeteci kılığına giren bir MAH mensubunun İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre önce Türkiye’ye gelen Alman Propaganda Bakanı Joseph Goebbels ile ilgili tuttuğu Nisan 1939 tarihli rapor da öne çıkıyor. Bu raporda, “Alman Propaganda Nazırı Goebbels’in İstanbul’a gelişi nedeniyle memurlarımızdan Turan’a görev verilmiştir. Bir gazeteci gibi kendisini tanıtan bu arkadaşın verdiği rapor bilgisi doğrultusunda takdim edilmiştir.” ifadeleri yer alıyor.
Son olarak, MİT’in resmi internet sitesinde “özel koleksiyon” sekmesi altında yayımlanan son belgede, 1948 yılında MAH Reisi Naci Perkel imzasıyla, şüpheli görülen bir kişi hakkında Ankara Bölge Amirliği’ne gönderilen talimat da bulunmaktadır.
