Nötron Yıldızları ve Dönüş Hızları
Nötron yıldızları, bir yıldızın çekirdeğinin çökmesi sonucu meydana gelen yoğun ve ilginç kozmik yapılar olarak bilinir. Doğdukları zaman son derece hızlı bir dönüş hareketine sahip olan bu yıldızlar, zamanla dönme hızlarını kaybetse de, bazı durumlarda çevresindeki yıldızlardan madde çekerek hızlarını artırma yeteneğine sahiptirler. Özellikle 4U 1820-30 gibi ikili sistemlerde bulunan nötron yıldızları, bu tür hız artışlarını gösteren önemli örneklerdir.
Nötron yıldızlarının yapısı, bir atom çekirdeği kadar yoğun olmasıyla dikkat çeker. Genellikle sadece 12 kilometre çapında olsalar da, içeriklerindeki madde yoğunluğu, bir çay kaşığının kütlesinin birkaç milyar ton olmasına eşdeğerdir. Bu kadar yüksek bir yoğunluk, bilim insanlarının bu yıldızların nasıl bu kadar hızlı dönebildiğini anlamalarını zorlaştırmaktadır.
2004 yılında keşfedilen ve 716 Hz dönüş hızına sahip olan PSR J1748–2446ad, nötron yıldızlarının hız sınırlarını araştırmak için önemli bir örnek olmuştur. Son yapılan keşifler, bu hızda dönen ikinci bir nötron yıldızının varlığını ortaya koyarak, nötron yıldızlarının ulaşabileceği maksimum hız sınırının 716 Hz olabileceği teorisini desteklemektedir.
NASA’nın NICER X-ışını teleskobu ile gerçekleştirilen gözlemler, 2017’den 2021’e kadar devam eden analizler sonucunda, 4U 1820-30’dan güçlü X-ışını patlamaları tespit edilmiştir. Bu patlamalardan biri, nötron yıldızının dönüş hızını açığa çıkaran 716 Hz’lik bir periyoda sahip olarak kaydedilmiştir. Ancak, yeni keşfedilen bu yıldızın bir pulsar olmaması, nötron yıldızlarının maksimum hız sınırlarına ulaşabileceği başka yolların da olabileceğini düşündürmektedir.
Bu önemli buluş, nötron yıldızlarının yapısı ve oluşumları hakkında kıymetli bilgiler sunmaktadır. En hızlı dönen yıldızlardan biri olan 4U 1820-30, nötron yıldızlarının iç yapısını daha iyi anlamamıza yardımcı olurken, evrenin en hızlı dönen yıldızlarını keşfetmeye yönelik araştırmalar devam etmektedir.
Kaynak: Sözcü
