Steve Hanke’den CNN TÜRK’e Önemli Açıklamalar
Amerikan Johns Hopkins Üniversitesi’nde uygulamalı ekonomi profesörü ve hiperenflasyon uzmanı olarak tanınan Steve Hanke, CNN TÜRK’e yaptığı açıklamalarda Türkiye’nin ekonomik durumuna dair önemli değerlendirmelerde bulundu. Hanke, Türkiye’nin şu anda bir dezenflasyon sürecinde olduğunu ve bu sürecin istikrarlı bir şekilde ilerlediğini belirtti. Ayrıca, İsrail’in İran’daki petrol tesislerine yönelik olası saldırılarının mevcut ekonomik dinamikleri etkilediğini ifade etti.
“TÜRKİYE VİRAJI DÖNÜYOR, ENFLASYON DAHA DA DÜŞECEK”
Steve Hanke, yüksek frekanslı veri tabanına dayalı ölçümler yaptığını ve bu sistemin gerçek zamanlı olarak enflasyon oranlarını takip ettiğini vurguladı. 19. yüzyıldan bu yana var olan satın alma gücü teorisini kullanarak, birçok ülkedeki enflasyon oranlarını doğru bir şekilde ölçtüğünü belirtti. Hanke, “Ben bu modeli kullanarak birçok makale yazdım. Dünyadaki en yüksek enflasyonları inceleyerek, 1 aylık yüzde 15 gibi yüksek oranlar ölçtüm. Ancak esas mesele, yüksek frekanslı veri tabanımın büyük enflasyon oranlarını resmi rakamlardan önce ortaya koymasıdır,” dedi. Türkiye’deki yıllık enflasyon oranının, 2023 Temmuz ayında yaklaşık yüzde 76 civarında olduğunu hatırlatan Hanke, “Benim ölçümüm resmi oranlardan daha düşüktü ve Türkiye virajı dönüyor, enflasyon düşüyor ve düşmeye de devam edecek,” şeklinde konuştu.
Asel Atmaca: Peki, uygulanan orta vadeli program için neler söylersiniz? Ne düşünüyorsunuz bu program için?
“ORTA VADELİ PROGRAM DOĞRU YÖNDE”
Steve Hanke, “Orta Vadeli Program doğru yönde ilerliyor, özellikle son birkaç yılda uyguladığınız programdan çok farklı olarak sonunda doğru yönde ilerliyor. Ancak benim önerdiğim kadar sert ilerlemiyor,” diyerek programın olumlu yönlerine dikkat çekti.
ENFLASYON DÜŞÜŞÜ NE ZAMAN HİSSEDİLİR?
Asel Atmaca: Peki, vatandaşlar enflasyondaki düşüşü ne zaman hissetmeye başlayacak?
Hanke, “Zaman alacak ve Merkez Bankası’nın daha sert önlemler alması gerekecek. İki önemli konu var; programda daha katı olmak ve para arzını yavaşlatmak. Para arzını değiştirdiğinizde bunun etkisi hemen görülmez. Önce enflasyon düşecek, ardından bu düşüş piyasalar üzerinde etkili olacak. Bu süreç bir gecede gerçekleşmiyor,” ifadelerini kullandı.
Asel Atmaca: Moody’s ve Fitch gibi uluslararası derecelendirme kuruluşları Türkiye’nin ekonomik görünümü hakkında pozitif değerlendirmeler yaptı. Bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?
“ENFLASYON DÜŞTÜKÇE GÖRÜNÜM DE DÜZELİR”
Steve Hanke, “Moody’s ve benzeri uluslararası derecelendirme kuruluşları, bunu daha önce de yapabilirlerdi ama sonra yaptılar. Bunun nedeni, benim yüksek frekanslı veri tabanımın resmi oranlardan önce enflasyonun düşeceğini göstermesidir. Ben sadece enflasyonun düşeceğini değil, aynı zamanda Türkiye’nin kredi notunun görünümünün de daha iyi olacağını biliyordum,” dedi.
Asel Atmaca: Peki, Türkiye ne zaman dış yatırımcılar için not görünümü açısından daha güvenilir olur?
“DIŞ YATIRIMCILAR İÇİN İYİ BİR ÇEVRE”
Hanke, “Dış yatırımcılar için Türkiye her zaman iyi bir çevre ve cazip bir pazar. Düşük enflasyon, yatırımcılar için büyük bir avantaj. Enflasyon ne kadar hızlı düşerse, yatırımcı ilgisi de o kadar artar. Türkiye zaten iyi bir durumda ve bu durumun arkasında enflasyonun düşmesiyle birlikte Türk lirasının istikrar kazanması yatıyor. Dış yatırımcılar Türkiye’ye gelmek istiyor, Türkiye’de olmak oldukça cazip,” şeklinde değerlendirdi.
Asel Atmaca: Ve dünyadaki savaşlar… Özellikle İsrail’in İran’daki petrol sahalarını vurma olasılığı petrol fiyatlarını artırdı bile. Düşünceniz nedir?
“İSRAİL PETROL TESİSLERİNİ VURURSA…”
Steve Hanke, “Bu çok kritik bir konu. İsrail’in askeri operasyonları son derece riskli ve petrol fiyatları hızla yükseldi. Bunun sebebi, Başkan Biden’ın İsrail’in İran’daki petrol tesislerine saldırma ihtimalini gündeme getirmesidir. İran, dünya petrol üretiminin yüzde 2’sini karşılıyor ve bu petrolün büyük bir kısmı Çin’e satılıyor. Eğer bu tesislere saldırılırsa, büyük sorunlar yaşanabilir. Ancak asıl tehlike, eğer İsrail İran’ın petrol sahalarını hedef alırsa, İran’ın tüm sistemi kapatabileceğidir. Bu durumda dünya çapında petrol arzında ciddi bir kriz yaşanır. Bu durum oldukça tehlikeli, çünkü arkasında Amerika var. Amerika, İsrail’e askeri yardım sağlıyor ve operasyonlar bu iş birliğiyle gerçekleştiriliyor. Türkiye’nin de bölgede yer aldığını düşünürsek, yaşananların maliyetleri artırması kaçınılmaz,” şeklinde uyarıda bulundu.
Asel Atmaca: Son ve kişisel bir soru. Twitter’da yapay zeka tarafından üretilmiş fotoğraflar paylaşıyorsunuz ve insanlar bunun hakkında konuşuyor. Neler söylersiniz bu paylaşımlarınız için?
“TÜRKİYE’Yİ SEVİYORUZ”
Steve Hanke, “Türkiye’den çok sayıda takipçim var ve ülkeye sık sık geliyorum. Ayrıca, Türkiye’yi seviyoruz. Ben ve eşim, Türk insanların neyi beğeneceğini çok iyi biliyoruz ve bu paylaşımlarımız da beğeniliyor,” diyerek, Türkiye’ye olan sevgisini dile getirdi.
