Türkiye Barolar Birliği (TBB), Esenyurt Belediyesi’nin ardından Mardin, Batman ve Halfeti belediyelerine kayyum atanmasına karşı güçlü bir şekilde tepki gösterdi. TBB, İçişleri Bakanlığı’na çağrıda bulunarak, bu uygulamanın derhal son bulmasını ve belediye başkanlarının görevlerine iade edilmesini talep etti.
TBB’nin yaptığı açıklamada, İçişleri Bakanlığı’na yönelik olarak şu ifadelere yer verildi: “Verdiği karardan derhal vazgeçerek belediye başkanlarını görevine iade etmeli; Belediye Kanunu’na 2016 yılında eklenen düzenleme değiştirilmeli ve seçme ile seçilme hakkına müdahale anlamına gelecek herhangi bir uygulama gerçekleştirilmemelidir.”
Kayyım Uygulamaları ve Anayasal Dayanaklar
TTB’nin açıklamasında kayyum uygulamalarının dayanağı olarak gösterilen Anayasa’nın 127. maddesinin dördüncü fıkrasının son cümlesinde, “görevle ilgili bir suç sebebi ile” ifadesinin yer aldığı vurgulandı. Bu bağlamda, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 47. maddesinde de benzer bir düzenlemenin bulunduğu ifade edildi.
Ancak, Belediye Kanunu’na ilk olarak 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ilan edilen olağanüstü hâl döneminde 674 sayılı KHK ile eklenen ve sonrasında 6758 sayılı Kanun’la yasalaşan 45. maddenin ikinci maddesinde yer alan düzenlemenin anayasal bir temeli bulunmadığı belirtildi.
Anayasa Mahkemesi’nin Görüşü
Anayasa Mahkemesi, merkezi yönetimin vesayet yetkisini 127. maddenin beşinci fıkrasının sınırladığı durumların dışına çıkmanın, yerel yönetim ve yerinden yönetim ilkelerini ihlal anlamına geldiğini ifade etmiştir. Mahkeme, görevden uzaklaştırılan kişilerin yerine merkezi yönetim organları tarafından atama yapılmasının Anayasa’ya aykırı olduğunu belirtmektedir.
Ayrıca, atama yetkisinin merkezi yönetimin siyasi kimlikli organlarına verilmiş olması, bu sürecin hukuka aykırı bir müdahaleye dönüşmesine neden olmaktadır. Anayasa Mahkemesi, 1988 yılında verdiği bir kararda, ‘geçici’ atamanın ‘sürekli’ bir atamaya dönüşebileceğini vurgulamıştır.
Seçmenin İradesinin Göz Ardı Edilmesi
TBB, görevden alınan belediye başkanları yerine atanacak kişilerin belirlenmesinde, yalnızca belediye başkanı seçilme yeterliliğine sahip olma koşulunun bulunduğunu, fakat son kayyum atamalarında bu koşulun göz ardı edilerek, Valiler ve Kaymakamların atanmasının, seçmenin iradesinin hiçe sayıldığını açıkça ortaya koyduğunu belirtti.
Sonuç ve Talepler
TBB, İçişleri Bakanlığı’na çağrıda bulunarak, “İçişleri Bakanlığı, verdiği karardan derhal vazgeçmeli ve belediye başkanlarını görevine iade etmelidir. Ayrıca, Belediye Kanunu’na 2016 yılında eklenen düzenleme değiştirilmeli ve seçme ile seçilme hakkına müdahale anlamına gelecek hiçbir uygulama gerçekleştirilmemelidir.” ifadesini kullandı.
Kaynak: Sözcü
