Türk-İş’ten Vergide Adalet Raporu
Türk-İş, “Günümüzde Ücretlerin Vergilendirilmesi ve Ücretler için Adil Bir Vergilendirme Üzerine Değerlendirme” başlıklı kapsamlı bir rapor yayımladı. Bu raporda, çalışanların karşılaştığı yüksek vergi oranlarına ve bu durumun yarattığı eşitsizliklere dikkat çekilerek, çözüm önerileri sıralandı. Çalışanların, özellikle düşük ve orta gelir grubundaki ücretlilerin, çok yüksek oranlarda vergi yüküne maruz kaldığı ifade edildi ve asgari ücret ile vergi dilimi arasındaki farkın giderek daraldığı vurgulandı.
Türk-İş’in raporu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, siyasi parti liderleri ve tüm milletvekillerine gönderildi. Raporda, vergide adaletin sağlanması için acil harekete geçilmesi çağrısında bulunuldu.
Raporda yer alan ifadelere göre, “Ülkemizdeki düşük ve orta gelir seviyesindeki ücretler, yıllar içinde daha yüksek vergi oranlarına tabi kalmıştır. Bu durum, ödeme gücüne göre daha fazla ya da daha az vergi ödenmesi gerekirken, düşük ve orta gelirli ücretliler için tam tersine bir durum oluşturmuştur.”
Asgari Ücretten Vergi Alınması
Raporda, asgari ücretten vergi alınmamasının doğru bir adım olduğu belirtilirken, “Ancak, bu tek başına ücretlilerin vergilerindeki eşitsizliği ve adaletsizliği gidermekte yetersiz kalmaktadır. Zira, yıllar içinde gerekli artışlar yapılmayan vergi tarifesi nedeniyle (Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Yeniden Değerleme Oranları ile artırılmamış olan ücretliler için vergi tarifesi), ücretliler yüksek vergi yükü ile karşı karşıya kalmaktadırlar.” denildi.
Yeniden Değerleme Oranı Vurgusu
Türk-İş raporunda, sendikal işçilerin büyük bir kısmının yüzde 20 dilimine girdiği belirtildi. 1999 yılında asgari ücretin 25,62 katı aşıldığında yüzde 15 vergi dilimine girilirken, günümüzde asgari ücretin yalnızca 5,5 katı aşıldığında yüzde 20 vergi dilimine girdiği kaydedildi. Bu durum, günümüzde asgari ücretin temmuz ayında yüzde 20 dilimine girmesine neden oldu.
Raporda, “Her yıl yayınlanan yeniden değerleme oranı ile güncellenmiş olsa, olması gereken ilk vergi dilimi matrahı 280 bin 886 TL’dir. Buna göre, herhangi bir özel artış olmaksızın yeniden değerleme oranı ile matrahlar güncellenmiş olsa, ücretliler üzerindeki vergi yükü günümüzdeki seviyeden çok daha adil olacaktır.” denildi.
Türk-İş Raporunda Önemli Değerlendirmeler
- Mevcut gelir vergisi tarifesi incelendiğinde, tarifenin düşük bir tutardan başladığı ve dilimlerin birbirine çok yakın olduğu görülmektedir.
- Düşük gelirli ücretlilerin, kendisi ve ailesinin geçimini sağlayacak gelir elde etmemişken yüksek vergi ödemeye başlaması, vergi adaleti açısından önemli bir sorundur.
- Gelir vergisi tarifesinde yer alan dilim tutarları, yasal düzenleme gereği her yıl yeniden değerleme oranında artırılmalıdır.
Türk-İş, uzun yıllardır gelir vergisi tarifesindeki artışların, matematiksel olarak gerçekleşen enflasyon oranında ya da Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan yeniden değerleme artışları oranında olmadığını belirtti. Bu sorunların giderilmesi amacıyla ücretlere uygulanacak yeni bir tarifenin belirlenmesinin şart olduğu ifade edildi.
Açlık Sınırının Altında Kalanlar Vergi Ödüyor
Anayasa’nın 2’nci maddesinde yer alan sosyal devlet ilkesi gereği, düşük gelirlilerin daha düşük veya hiç vergi yüküne katlanmamaları gerektiği vurgulandı. Raporda, “1999 yılından bu yana yeniden değerleme oranları ile güncellenerek ulaşılacak tutarlara göre vergi dilimleri yeniden belirlenmelidir.” denildi.
Türk-İş tarafından Eylül 2024 için açıklanan açlık sınırının 19 bin 830 lira, yoksulluk sınırının 64 bin 595 lira, asgari ücretin ise 17 bin 2 lira olduğu hatırlatıldı.
Önerilen Vergi Dilimi Düzenlemesi
- 280 bin liraya kadar; vergi oranı yüzde 15
- 480 bin liranın 280 bin lirası için 42 bin lira fazlası; vergi oranı yüzde 20
- 1 milyon 60 bin liranın 480 bin lirası için 82 bin lira fazlası; vergi oranı yüzde 27
- 5 milyon liranın 1 milyon 60 bin lirası için 238 bin 600 lira fazlası; vergi oranı yüzde 35
- 5 milyon liradan fazlasının 5 milyon lirası için 1 milyon 617 bin 600 lira fazlası; vergi oranı yüzde 40
Türk-İş, bu düzenlemelerin hayata geçirilmesi halinde, adaletli bir vergi sistemi oluşturulabileceğini ve çalışanların üzerindeki vergi yükünün hafifletileceğini belirtti.
Kaynak: Sözcü
