Türkiye’de HIV Vakalarında Artış Endişesi
HIV konusunda dünya genelinde yeni vakalarda bir azalma gözlemlenirken, Türkiye’nin de dahil olduğu Doğu Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Güney Amerika bölgelerinde yeni vakalarda kaydedilen artış dikkat çekici. KLİMİK HIV Çalışma Grubu’ndan Dr. Okan Derin, bu artışın özellikle 15-24 yaş grubundaki gençler ile 40 yaş üzeri kadınlarda daha belirgin olduğunu ifade etti.
Dr. Derin, sosyal medya üzerinden tanışarak para karşılığı ilişki yaşayan kişilerin düzenli sağlık taramalarından geçmedikleri için HIV açısından yüksek risk taşıdıklarını vurguladı. Geçtiğimiz ay İstanbul’da gerçekleştirilen 1. Viral Enfeksiyonlar ve Bağışıklama Sempozyumu’nda konuşan Dr. Derin, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar arasında en yaygın olanı HIV’den korunma yöntemleri konusunda ülkemizde istenen seviyeye ulaşılamadığını belirtti.
Küresel Hastalık Yükü çalışmasının verilerine dayanan Dr. Derin, HIV’de yeni vakaların sayısında küresel ölçekte bir azalma yaşanmasına rağmen Türkiye’deki artış hızının endişe verici olduğunu kaydetti. Çalışmalar, tüm yaş gruplarında erkeklerde HIV enfeksiyonunun daha fazla olduğuna işaret etse de, 40 yaş üzeri kadınlarda da önemli bir artış gözlemlendi. Özellikle 15-24 yaş arası gençlerdeki artış ise daha fazla bir kaygı kaynağı.
GENÇLER VE MENOPAUZ SONRASI KADINLARDAKİ ARTIS
Dr. Okan Derin, “Dünya Sağlık Örgütü, 2010 yılından itibaren HIV insidansında yani yeni vakaların sayısında dünya genelinde yüzde 39 civarında bir azalma olduğunu rapor etti. Ancak Güney Amerika, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa bölgelerinde tam tersine bir artış gözlemlendi. Türkiye’deki durumu değerlendirmek amacıyla Küresel Hastalık Yükü çalışmasının kamuya açık verilerini inceledim. Bu çalışma, klinik gözlemlerimizi bilimsel olarak destekledi. Özellikle 15-24 yaş arası gençler ile kadınlardaki artış daha belirgin hale geldi,” dedi.
KADINLARDA MENOPAUZ SONRASI KORUNMA YETERSİZLİĞİ
Menopoz sonrası kadınlarda HIV’deki artışın dünya genelinde bilinen bir gerçek olduğunu belirten Dr. Derin, bu durumun çeşitli faktörlerden kaynaklandığını ifade etti. “Genç yaş grubundaki üreme sağlığı ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusundaki eğitim eksiklikleri, 50 yaş üstü kadınlarda ise cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı önlemlerin daha az kullanılması bu artışta etkili olabilir,” dedi.
ÜREME SAĞLIĞI EĞİTİMLERİNE İHTİYAÇ VAR
Dr. Derin, genç yaş grubundaki artışın en önemli etkeninin üreme sağlığı konusundaki eğitim eksikliği olduğunu vurguladı. “Türkiye’de 1974 ila 2023 yılları arasında okullarda üreme sağlığı eğitimi verilmesine rağmen, 2003 yılından sonra bu eğitimlerin kesildiği yönünde yayınlar mevcut. Lise ve üniversitelerde bu tür eğitimlerin verilmesi gerektiği aşikâr. Yapılan araştırmalar, üniversite öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda ciddi bilgi eksiklikleri yaşadığını gösteriyor,” şeklinde konuştu.
KAYITSIZ BİREYLERİN ARTIŞI
Dr. Derin, HIV ile yaşayan bireylerin tedaviye geç ulaştıklarında bulaştırıcılıklarının devam ettiğini ve bunun diğer bireyler için risk oluşturduğunu belirtti. “Para karşılığı cinsel ilişki yaşayan bireyler, yüksek risk grubundaki nüfus arasında yer alıyor. Normalde yasal olarak kayıt altında olmaları gereken bu bireyler, düzenli sağlık taramalarından geçemiyor. Kayıt dışı olanların oranı, kayıtlı olanların 10 katına kadar çıkmış durumda,” diye ekledi.
ERKEN TEŞHİSİN ÖNEMİ
HIV’in tedavi yöntemleri sayesinde artık kronik bir durum haline geldiğine dikkat çeken Dr. Derin, risk grubundaki kişilerin testlere ulaşmasının kritik önem taşıdığını belirtti. “Anonim test merkezlerinin artması gerekiyor. Bu merkezlerde, bireyler gerçek adlarıyla kayıt yaptırmadan kanlarını vererek testlerini yaptırabiliyor. Böylece teşhis erken konulabiliyor ve ücretsiz ilaç tedavisine ulaşma imkânı sağlanıyor,” diyerek sözlerini tamamladı.
Kaynak: Sözcü
