Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Afet Yönetimi ve Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Azad Sağlam Selçuk, Van’daki yapı stokunun durumu hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Selçuk, “Deprem sonrası bir yıl içerisinde bazı orta hasarlı binalarda güçlendirme çalışmasının yapılıp yapılmadığıyla ilgili elimizde herhangi bir veri yok. Bu durum, meydana gelebilecek 6 ve üstü büyüklükteki bir depremin riskini artırıyor. Yaklaşık 8 bin bina, bu tür bir depremde büyük tehlike taşıyor.” dedi.
604 Kişi Hayatını Kaybetmişti
Van’da 23 Ekim 2011 tarihinde gerçekleşen 7,2 büyüklüğündeki depremde 604 kişi hayatını kaybetmiş, çok sayıda bina yıkılmıştır. Merkez üssü Tuşba ilçesine bağlı Tabanlı Mahallesi olan bu deprem, halkın hafızalarında derin bir iz bırakmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda, binlerce konut, iş yeri ve ahırın ağır ve orta hasarlı olduğu tespit edilmiştir. Deprem sonrası 17 bin 489 ev depremzedelere teslim edilirken, kırsal mahallelerde de 8 bin 532 bireysel konut tamamlanarak hak sahiplerinin kullanımına sunulmuştur. TOKİ tarafından inşa edilen konutlar, kentte güvenli yaşam alanları oluşturmuştur.
Yapı Stokunun Ortaya Çıkarılması Gerekiyor
Prof. Dr. Selçuk, “Bu 13 yıllık süreçte neler yaptık?” sorusunun herkes tarafından sorgulanması gerektiğini belirtti. Selçuk, “Toplum olarak deprem olduktan sonra 2-3 ay konuşuyoruz, ardından her şey unutuluyor. Van’da yaşanan depremin üzerinden yıllar geçmesine rağmen kentin yapı stokuyla ilgili elimizde net bir bilgi yok. Şu an için kentte yaklaşık 200 bin bina mevcut. Bu binaların yapısı hakkında kesin bir bilgiye sahip değiliz. Van için acil olarak yapı stokunun ortaya çıkarılması gerekiyor.” şeklinde konuştu.
Yapıların %80’inden Fazlası Ruhsatsız
Selçuk, Van’da 6 ve üzeri büyüklükteki bir depremin birçok yerde ciddi yıkıma yol açabileceği uyarısında bulunarak, yapı stokunun bir an önce tespit edilip buna uygun tedbirlerin alınması gerektiğini vurguladı. Kırsal bölgeler de dahil olmak üzere kentteki yapıların %80’inden fazlasının ruhsatsız olduğunu belirten Selçuk, “Bu binaların durumu hakkında hiçbir bilgimiz yok. Örneğin, bazıları orta hasarlı olmasına rağmen kendi imkanlarıyla güçlendirilmiş. Ancak ruhsatsız oldukları için yapı denetim firmaları buralara girmiyor.” dedi.
6 Büyüklüğündeki Depremler Riski Arttırıyor
Van’ın kuzey ve güneyinin yüksek deprem potansiyeline sahip faylarla çevrili olduğunu ifade eden Selçuk, “6 büyüklüğündeki depremler burada ciddi bir risk oluşturuyor. Depremleri afete dönüştürmemek bizim elimizde.” dedi. Selçuk, binaların deprem yönetmeliğine uygun yapılıp yapılmadığını sorgulamak gerektiğini vurguladı. “Japonya’da deprem meydana geldiğinde insanlar binaların içine kaçıyor, biz ise binalardan kaçıyoruz çünkü onlara güvenmiyoruz. Eğer yapı stokumuzu güvenilir hale getirebilirsek, depremler artık bizi korkutmaz.” şeklinde konuştu.
8 Bin Bina Büyük Risk Taşıyor
Halen Van’da ağır hasarlı binaların olduğunu belirten Selçuk, “Ağır hasarlı binaları yıkabilir, orta hasarlı binaların kontrolünü yapabilirdik. Ancak deprem sonrası bir yıl içinde bazı orta hasarlı binalarda güçlendirme çalışmasının yapılıp yapılmadığıyla ilgili elimizde veri yok. Bu durumda, yaklaşık 8 bin bina, meydana gelecek 6 ve üstü depremde büyük risk taşımaktadır.” dedi. Selçuk, bu konuda bir proje hazırlanmasının planlandığını ifade ederek, “Eğer proje desteklenirse, kentin yapı stoku ortaya çıkarılacak. 2011 öncesi ve sonrası yapılan binaların ayrımı yapılmalı, ardından mahalle mahalle binaların öz nitelik bilgileri sisteme aktarılmalıdır.” dedi.
Bölgenin Deprem Riskini Ortaya Çıkaracağız
Selçuk, Maden Tetkik ve Arama, AFAD ve Belediyeler Birliği işbirliğinde hazırlanan ve TÜBİTAK’tan 8,5 milyon lira destek almaya hak kazanan “Türkiye Diri Faylarının Paleosismolojik Özelliklerinin Belirlenmesi: Yüksekova-Şemdinli Fay Zonu, Başkale, Erciş ve Tutak Fayı Projesi” kapsamında devam eden çalışmalardan bahsetti. Proje çerçevesinde Van’ın Başkale ilçesi ile Hakkari’deki Yüksekova ve Şemdinli fay hattı üzerinde kazı çalışmalarını tamamladıklarını belirten Selçuk, “Fayların tarihsel bilgilerini ve deprem tekrarlama aralığını belirlemeyi amaçlıyoruz. Böylelikle bölgenin deprem riskini ortaya çıkaracağız. Erciş ve Tutak fayları üzerindeki çalışmalarımız ise devam etmekte. Diğer bölgelerde tamamladığımız çalışmaların sonuçları da yakında kamuoyuyla paylaşılacak.” ifadelerini kullandı.
Kaynak: Sözcü
