Çanakkale’nin Ezine ilçesine bağlı Dalyan köyündeki Alexandria Troas Antik Kenti’nde kazı çalışmaları 1 Temmuz’da başladı. Yıl sonuna kadar kazı çalışmalarının devam etmesi planlanıyor. Kazı çalışmaları 2011 yılından bu yana Ankara Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Öztepe başkanlığında sürdürülüyor. Bu yıl kazı çalışmaları yaklaşık 40 kişilik ekipler gerçekleştiriliyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ve maddi desteğinin yanı sıra Ankara Üniversitesi, İÇDAŞ A.Ş’nin desteklediği Alexandria Troas Antik Kenti’ndeki kazı çalışmaları bu yıl kentin merkezi konumunda olan forum merkezi ile forum merkezinin çeşitli noktalarında devam etti. Kentin merkezinde devam eden kazı çalışmalarının yanı sıra antik kente yaklaşık 200 metre uzaklıkta zeytin tarlaları içerisinde Kuzey Ege Denizi ve turizm merkezi Bozcaada ilçesi manzaralı yaklaşık 12 bin kişilik bölgenin en büyük tiyatrosu özelliğini taşıması beklenen 2 bin 400 yıllık Alexandria Troas Antik Kenti’nin tiyatrosu gelecek yıllarda yapılacak olan kazı çalışmasıyla gün yüzüne çıkarılmayı bekliyor.
Ankara Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Alexandria Troas Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Erhan Öztepe, Anadolu coğrafyasına baktıklarında bugüne kadar ulaşmış olan Roma kentlerinde kültürel etkinlikler için ayrılmış alan ve yapılara rastlandığını söyledi. Alexandria Troas Antik Kenti’nde de bu yapılardan bir tanesi olduğunu da belirten Kazı Başkanı Prof. Dr. Erhan Öztepe, “Bu yapılardan bir tanesi bir kısmı itibarıyla kazmaya başladığımız, bu yıl çalışmasına devam edeceğimiz Odeon yapısı. Odeon’lar genelde çatıları kapalı kültürel etkinlikler için kullanılan yapılar olarak adlandırılır. Hatta şu anda elimin altında duran kitabe heykel kaidesi bize bu Odeon’la ilgili de bilgi veriyor. Bu Odeon’nun içerisinde Midilli’den gelmiş olan bir müzisyenin burada bir başarı kazandığı ve başarı sonucu olarak ödüllendirildiği, heykelinin de buraya dikildiği gösteriyor. Bu açıdan önemli bir kitabe, heykel elimize ulaşmamış ama en azından burada Midillili, Lesbos’lu bir yarışmacının, bir şarkıcının burada bir başarı kazandığını anlıyoruz. 2006 yılında Odeon’un hemen tapınağa bakan kısmında gün ışığına çıkarılan bir kitabe var. İmparator Hadrian döneminde, Milattan Sonra 2’nci yüzyıla yaklaşık 1850 yıl öncesine tarihlendirilen bir kitabe. Kitabe üç mektubu içeriyor, bu üç mektupta İmparator Hadrian festival takvimleri, festival takvimlerinin, kentte yapılacak festivallerin nasıl düzenleneceğini, başarı kazananların nasıl ödüllendirileceğine varıncaya kadar çeşitli direktifleri bu üç mektuba kazıtmış ve bu da bir büyük kitabe olarak günümüze kadar ulaşmış. Şuanda Troya Müzemizde koruma altında, bu kitabenin önemi şu. Dionysos Sanatçılarına hitaben diye başlar. Dionysos Sanatçılarına hitaben denmesi bize Alexandria Troas Antik Kenti’nde yerleşik bir tiyatro topluluğu olduğunu göstermesi bakımından önemli. Bugün de olduğu gibi biz Anadolu sattına baktığımızda pek çok tiyatroyla karşılaşıyoruz. Bu bölgede Troya’da, Parion’da, Assos’ta bir tiyatro olduğunu biliyoruz. Alexandria Troas’ta da bir tiyatro var. Bugüne kadar kazılabilmiş bir tiyatro değil, yaklaşık 100 metrelik bir cephesi olduğu işte 20 metre yaklaşan bir sahne binası olduğunu, yüzeydeki izlerden tespit edilmiş durumdayız. Kapasitesinin de bir tepenin yamacına oturtulmuş bir tiyatro olduğunu görürüz. Bu aslında bize erken orijinli bir tiyatro olması ihtimali güçlendiriyor. Çünkü Yunan tiyatroları genelde bir yamaca yaslanır ve o yamacın oyulması sonucu oturma sıraları yerleştirilir. Yunan kökenli yani kentin kuruluş aşamasında muhtemelen inşa edilmeye başlamış ama mevcut verilerde ve duvar tekniklerine bakarak da İmparator Hadrian döneminde tadilat geçirdiği ve düzenlendiği tahmin edilebilecek bir tiyatro. Mevcut izlere bakarak yaklaşık 10-12 bin kişilik bir kapasitesi olduğunu tahmin ediyoruz. Henüz kazılabilmiş değil belki ileri ki yıllarda kazısı, araştırması yapılabilir ama tıpkı Assos, Parion, Troya gibi Alexandria Troas’ta da bir tiyatrodan söz etmek mümkün. Bunu 17’nci ve 18’inci yüzyılda bazı seyyahlar gravürlerinde de belirtmişler. Yani birkaç oturma sırasını da içerecek çizimler var. Aslında buradan belki en azından en alttaki oturma grubu bazı orijinal oturma sıralarının olma ihtimali yüksek. Fakat o tarihten sonra aradan geçen 200-300 yıl içerisinde bölgede ayakta kalmış yapıların malzemeleri farklı köylerde kullanılmaya başlaması nedeniyle, belki üst sıraları yitirmiş olabilir ama bunu kazmadan teyit edilmek mümkün değil. Önümüzdeki yıllarda çalışma olursa Alexandria Troas’ın da tiyatrosunun gün ışığına çıkarılması mümkün olacaktır” dedi.
